Ook de invloed van de mens is niet onbe
langrijk. Door zoutwinning en veenafgra-
ving kreeg de zee soms weer al te gemak
kelijk de overhand, met alle fatale gevolgen
van dien. Door middel van dijken werden
de natuurlijke krachten af- of omgeleid en
kregen de Zeeuwen meer greep op hun
omgeving.
Natuurlijk vinden die processen nog
steeds plaats. Dijken vormen een ideale
rugdekking voor de groei van nieuwe
schorrengebieden. Planten en slik zorgen
voor ophoging van buitendijkse gebieden.
Van het verdronken land van Saeftinghe
bijvoorbeeld komt bij vloed steeds minder
onder water te staan. Ook Breezand is een
goed voorbeeld. Als we de huidige situatie
bij Breezand vergelijken met die op oude
kaarten, dan kunnen we de ontwikkeling
van meerdere zeerepen (duinenrijen naast
het strand) volgen en zien we waar het
laatste schor, het laatste zwinnetje en de
laatste primaire duinvallei lagen voordat
het gebied als waterwingebied op de
schop werd genomen. En ook anno nu
zien we op het strand een nieuwe zeereep
ontstaan in de vorm van sikkelduinen. Die
kunnen in een ruwe winter net zo makke
lijk weer verdwijnen. Of, zoals bij de Veerse
Dam, wellicht uitgroeien tot een stevige
nieuwe verdedigingslinie tegen de zee.
De dynamiek en de onvoorspelbaarheid
van de natuur zijn nog onverminderd groot.
Leo Faase
Enigma
en de strijd om de Westerschelde
Op woensdag 25 januari 2012 gaf Hans
Sakkers voor de Heemkundige Kring Wal
cheren een lezing over de invloed van de
geallieerde inlichtingendiensten op het ver
loop van de Tweede Wereldoorlog in het
Westerscheldegebied. Belangrijk daarbij
was dat de Enigma, de Duitse codeerma
chine, door de Engelsen al vroeg in de
oorlog was gekraakt en dat de Duitsers tot
ver na de oorlog niet konden geloven dat
dat ooit was gebeurd. Hans Sakkers, die
samen met Hans Houterman in 2011 de
HKW-Cultuurfondsprijs won, schreef er
een boek over dat in 2011 werd uitgege
ven: Enigma en de strijd om de Wester
schelde. Het falen van de geallieerde op
mars in september 1944.
Het feit dat de geallieerden zo nauwgezet
op de hoogte waren (of konden zijn) van
de Duitse krijgsverrichtingen, werd pas in
1974 bekendgemaakt. Voor historici bete
kende dit opmerkelijke gegeven dat zij met
andere ogen begonnen te kijken naar de
afloop van WO II en onder meer tot een
andere waardering kwamen van de effecti
viteit van de geallieerde inzet bij de strijd
om de Westerschelde. Hans Sakkers is
een van hen. Hij trok naar de National
Archives in Londen en werkte zich door
duizenden van de vrijgegeven Enigmabe-
richten over de strijd om de Westerschel
de.
In zijn lezing schetste Hans Sakkers een
beeld van de geweldige hoeveelheid mate
riaal die in het Britse staatsarchief is opge
slagen. Ook schetste hij een beeld van
Bletchley Park, het landhuis waar de inlich
tingendienst de Enigmaberichten kraakte
en waar, op het hoogtepunt van de activi
teiten, zo'n negenduizend mensen werk
zaam waren. Een van hen - en tevens
hoofdrolspeler - was Alan Turing, grond
legger van de elektronische intelligentie,
een briljant wiskundige en een van de be
langrijkste wetenschappers van de twintig-
