O
Bijeenkomsten
38
Boerderijbezoek Oranjepolder
Deze keer was de jaarlijkse dorpswande
ling ingeruild voor een boerderijbezoek. Op
woensdagavond 27 juni 2012 bezochten
we bij Arnemuiden de boerderij Oranjepol
der van de familie Kodde. Op boerderijen
wordt in de zomer altijd gewerkt, en dat
merkten we toen we tussen de vrachtwa
gens door een parkeerplekje zochten. De
laatste aardappelen van 2011 werden af
gevoerd. Zo te zien was van voedsel
schaarste nog niet echt sprake, de enorme
trucks reden af en aan.
We werden in de grote schuur ontvangen
door Jo Kodde en zijn vrouw Tineke. Aan
de hand van een fotopresentatie vertelde
Jo iets over de geschiedenis van de boer
derij. De huidige opstallen zijn nog niet zo
oud. Het huis werd in 1904 gebouwd en
de schuur is zo'n twintig jaar jonger. Haar
voorganger ging in vlammen op, veroor
zaakt door met vuur spelende kinderen.
Het geheel is wel een rijksmonument. Dat
heeft alles te maken met de bijzondere
status en de kwaliteit van de boerderij die
in het bezit was van de Oranjes, een zoge
noemd kroondomein. De naam van de
boerderij en de gelijknamige polder is dus
niet toevallig gekozen.
De Oranjepolder ontstond door de bedij
king van een schorrengebied aan het eind
van de zeventiende eeuw. De 120 hectare
nieuwe grond - zware zeeklei op zand -
was eigendom van een prins van Oranje,
markies van Veere, die het schorrengebied
in bezit had. Door de inpoldering werd en
passant de zeedijk tussen Veere en Arne
muiden aanzienlijk versterkt. De boerderij
werd vlak achter de dijk (ongeveer naast
de huidige oprit) gebouwd en heeft er tot
1903 gestaan. Het huis werd toen afgebro
ken om een bijzondere, misschien wel ty-
pisch Zeeuwse reden: de bewoners had
den nog wel eens last van malariakoorts
(Zeeuwse griep) en meenden dat het huis
te dicht bij de dijk en nabij een drassig
weidegebied lag. Het nieuwe huis werd
verder van de dijk, op wat hoger gelegen
grond gebouwd.
In een artikel in Arneklanken uit 2001 geeft
J. Adriaanse ons wat achtergrondinforma
tie over de boerderij en haar vroegere be
woners. De foto van Adriaan Kodde, Jo's
betovergrootvader, komt in de fotoserie
terug. Adriaan boerde van 1867 tot 1888
op de Oranjepolder waarna hij werd opge
volgd door zijn schoonzoon Cornells
Crucq. In die tijd was het gebruikelijk dat
de boeren met enige regelmaat opnieuw
voor de pacht moesten inschrijven, en dus
ook vaak verhuisden, maar het lukte drie
generaties Crucq om van de vrije inschrij
ving verschoond te blijven. Wellicht van
wege hun uitstekende relatie met de eige
naar? We zien een foto van Johannes
Crucq, die een nog heel jonge Beatrix op
de boerderij ontvangt. Hij verklaarde daar
na dat zijn gevorderde leeftijd hem ervan
had weerhouden haar ten huwelijk te vra
gen. Andere foto's geven een indruk van
het leven op de boerderij in het begin van
de twintigste eeuw. Er is een tijd geweest
dat er met niet minder dan dertig paarden
op de boerderij gewerkt werd.
De Crucqs waren geen gemakkelijke ba
zen, het waren herenboeren in de ouder
wetse zin. De knechten kwamen het woon
huis niet binnen: de lonen werden op de
stoep van de bakkeet uitbetaald.
De boerderij was inmiddels in handen van
de staat gekomen en de pachter had geen
opvolger. Domeinen was bereid het bedrijf
over te doen aan een ondernemer uit Wal
cheren, waar een ruilverkaveling aan de
