Nieuwe uitgaven
'k heleze
De kerk van Zoutelande
De Catharinakerk werd, met hulp van vele
instanties en vooral ook inbreng van eigen
gemeenteleden, in 2011 gerestaureerd;
juist op tijd voordat de meeste subsidie
stromen voor cultureel erfgoed tot stilstand
kwamen. Zo zal het orgel nog
een onzekere hernieuwde aan
vraag tegemoet gaan. De publi
catie van een boekje ligt ten
grondslag aan die geslaagde
restauratie.
De eeuwen getrotseerd, uitgege
ven door de PKN-gemeente in
Zoutelande zelf, werd door drie
kerkleden geschreven die elk di
verse van de negen hoofdstuk
ken voor hun rekening namen. Deze gaan
over de oorsprong van de parochie in Zou
telande, de beginjaren van de gemeente,
de verbouwing van de kerk in 1737, het
kerkhof en de grafzerken (toen nog rond
de kerk), de kerk gedurende en na de oor
log. Vervolgens komen enkele meer speci
fieke hoofdstukken over het kerkorgel, de
gebrandschilderde ramen, de predikanten
van de zestiende eeuw tot heden en de
plaats van de kerk in de huidige samen
leving.
De Catharinakerk werd vernoemd naar
een heilige uit het vroege christendom.
Deze Catharina leefde in de vierde eeuw
en werd vanwege haar christelijke geloof
onthoofd in 305. De kerk werd vermoede
lijk in 1271 gesticht vanuit het Werendijkse
benedictinessenklooster (waar thans nog
altijd een boerderij staat). In de vijftiende
eeuw kreeg de kerk aan de noordzijde een
zijbeuk. In die tijd werd het dorp een wel
varende vissersplaats en de kerk werd tot
vier keer zo groot dan haar huidige om
vang - een gegeven dat nog weinigen
bekend is. Tijdens de Beeldenstorm kreeg
het interieur er behoorlijk van langs, maar
het kon met weinig kosten weer geschikt
gemaakt worden om kerkdiensten te hou
den. Bij een door de Gecommit
teerde Raden gefinancierde ver
bouwing werden in 1580 de
noordbeuk en het noordkoor
afgebroken. De noordelijke zijde
van de zuidbeuk en het zuid
koor kregen een muur. In 1737
kreeg de kerk haar huidige
vorm toen ook het zuidkoor
werd afgebroken.
Hoewel de foto's en de lay-out
van het boekje er zeer goed en verzorgd
uitzien, blijkt uit tekst en inhoud duidelijk
dat we hier van doen hebben met vrijwilli
gerswerk. Zo zijn er vele onjuist getranscri
beerde stukken tekst waarin afkortingen
worden gehandhaafd of woorden zelfs in
het geheel niet ontcijferd worden, zoals
blijkt uit het tekstfragment "...is niet te ver
wonderen daar geen spiker in hgt jaren
aangeslagen is soo de progyanen seggen
aan geslegen". De bronnenlijst is onvolledig
en op foutieve wijze samengesteld en in de
lopende tekst treft de lezer een nogal grote
overgang aan tussen de schrijfstijl van de
auteurs of spreekt een auteur zichzelf bij
voorbeeld tegen. Want, op 2 november
1944, zo lezen we, wordt de kerk bij de be
vrijding getroffen door scherven van grana
ten. In het dak ontstaat een gat van enkele
tientallen vierkante meters. Dat zal toch
zeker een granaat van de Warspite zijn ge
weest? Dat blijkt ook uit een ooggetuige-
verslag dat drie pagina's verderop is opge-
