De huidige brug is dus welgeteld de vierde
brug op deze plek. De eerste stortte kort
na de bouw in. De tweede brug, die plaats
bood aan een Romeinse Nehalenniasteen,
werd door de Duitsers opgeblazen. De der
de is rond 1961 gebouwd door boswachter
Stroe in een vorm die duidelijk afweek van
de voorgaande. En nu is er de brug die in
2012 werd voltooid. Aan de laatste twee
bruggen is niets 'Romeins' meer te beken
nen. Het enige dat thans nog verwijst naar
de Romeinse brug, is een nis waarin een
Nehalenniabeeld geplaatst zou kunnen
worden.
Geert Oldenmenger
1. De resultaten van het (bouw)historische on
derzoek zijn gepresenteerd in BAAC-rapport
B-10.475.
2. M. Louws heeft gesproken met de boswach
ter en heeft hierover het een en ander gepubli
ceerd.
3. Melding van boswachter Stroe aan
M. Louws.
4. Het betreft een tekening op overtrekpapier,
op basis van het papier te dateren in het begin
van de twintigste eeuw.
5. www.dbnl.org/tekst/sten009monu09_01/
sten009monu09_01_0070.php en libra
ry.wur.nl/WebQueryltitel/langll888311.
6. Bos 2008 (red.), p. 219.
7. Bos 2008 (red.), p. 215 en 219.
8. Gegevens en een ontwerptekening van de
tuin van Voorlinden zijn te vinden op
www.historischetuinen.nl/oldenburgers/pdf/
zocher-online-08-03-2010.pdf. Voor een teke
ning van Toorenvliedt wordt verwezen naar
Bos 2008 (red.).
9. www.cascadel987.nl/bulletins/
PieterSchuppens-M.VanDenBroeke-Bidletin-
Cascade-1997-l.pdf.
10. De hypothese kan worden gesteld dat de
eerste brug een rondboog heeft gehad, passend
bij het tuinontwerp, en dat na ineenstorting
(vlak na voltooiing) een constructief gemakke
lijker en degelijker uit te voeren spitse boog
werd toegepast.
11. Het is niet duidelijk geworden of de brug
gebouwd is voor of na het verschijnen van
'Magazijn der tuinsieraden'Vermoedelijk was
de brug ouder.
12. Pylonen zijn in dit geval pilaarachtige, ver
ticale delen.
13. www.zoeken.nai.nl/CIS/project/29496.
14. Bosboom-Toussaint 2011, p. 420.
15. De jaartalsteen is waarschijnlijk vernietigd
met het opblazen van de brug in 1944.
16. www.nl.wikipedia.org/wiki/Nehalennia.
17. www.nehalenniatempel.nl/article.php?
story=20050427223510626&mode=print.
18. Gardenstone, 'Nehalennia Godin van de
zeekust', p. 43.
19. www.nl.wikipedia.org/wiki/johannes_
Godefridus_Frederiks.
20. Meinardus Fredericus Lantsheer (1819-
1877) was jurist en politicus, woorachtig in
Middelburg; www.dbnl.org/tekst/bran038biog
01_01/bran038biog01_01_2429.php#a2429 en
Zeeuwse bibliotheek, handschrift 0857.
21. In het citaat zijn afkortingen weggenomen
en zijn onder andere titels aangevuld.
22. www.dbnl.org/tekst/molh003nieu03_01/
molh003nieu03_01_1065.php.
23. Het is niet uit te sluiten dat Van de Pene
de plannen gekend heeft, maar de uitvoer of
voltooiing niet meer meemaakte.
24. Er kan niet volledig worden uitgesloten dat
Martinus Johan Veth van de Perre, heer van
Westkapelle wordt bedoeld; zeer onwaarschijn
lijk is dat wel.
25. Janssen, p. 70.
26. 'Nieuwe werken van het Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen' is een vrij vroege
