22 Buiten de stadssingels ontstond zo een randstedelijke rommelzone. Ook de Mid delburgse historie laat dat zien, zij het op kleinere schaal. Wie een aantal opeenvol gende oude kaarten bekijkt, kan het pro ces goed volgen. Een momentopname laat een soort rafelrand zien. Een duidelijk voorbeeld vormt de Jodengang en omge- De theekoepel van De Griffioen, het buitenver blijf van onder meer ].A. Schorer aan de Dom- burgse watergang, april 2008. (foto Francke) ving. Op kaarten als die van Goliath (1657) en Hattinga (midden achttiende eeuw) is dit gebied tussen Seisweg en huize De Griffioen al goed herkenbaar. Het gemeng de karakter blijkt vooral uit andere bron. Begin 1693 verzoeken de "gelanden aan het wegelinck daar de Jooden begraven werden", aan het polderbestuur om op te treden tegen ene Abraham de Crane. Die heeft het weggetje met een hek afgeslo ten. Kennelijk een oud probleem, waarover de polderbestuurders zich al eerder had den moeten uitspreken.2 Een jaar later wordt duidelijk welke belangen hier spelen. Dan beroepen verscheidene lieden "die haare hoven hebben in den Jodeganck buiten de Zeijs poorte", zich op een oud gebruik om door een - dan gesloten - hek over het bleekveld te mogen rijden.3 Nog weer enkele maanden later zijn het enkele Middelburgers, "hebbende haare speelho ven aan het Joden kerckhof", die daar met hun wagens willen kunnen komen.4 Hoe zo'n speelhofje aan de Jodengang er precies uitzag, weten we niet. In een ver- Hef sierhekwerk van Appie Drielsma in de Jo dengang in Middelburg, maart 2013. (foto A.P. de Klerk) gelijkbaar gebied, aan de Middelburgse singel halverwege Dam- en Koepoort, blijkt in 1754 een 'koepel' onderdeel van zo'n hofje te vormen.5 Favoriet was de locatie aan water. Ene Jo hannes Jouw mag op zijn speelhof tussen Seis- en Langevielepoort in 1758 een ka mer aan de Domburgse watergang optrek ken.6 Dat had hij ongetwijfeld afgekeken van zijn 'grote' buurman J.A. Schorer. Die mocht in 1732 een "somer huijs" bouwen half boven diezelfde watergang.7 Het werd de koepel die nog altijd valt te bewonderen ter zijde van huize De Griffioen. Wat er sindsdien in de Jodengang ook ver anderde, de tastbare herinnering aan de waarschijnlijk oudste functie is gebleven. In

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2013 | | pagina 28