Een nieuwjaarswens
25
de eerste min of meer complete theorie
over het ontstaan van Zeeland. Walcheren
was zijn testcase en dit kaartje moest zijn
theorie ondersteunen. Zeeland was "stuks-
niet eilandsgewijs" ontstaan; zo luidde de
kortst mogelijke samenvatting van zijn
visie.3 Ook Walcheren was volgens hem
stukje bij beetje ontstaan. "Het is eerst bij
partijen, elk met meer of minder gevaar en
kosten, bedijkt" en "vervolgens in vier wa
teringen vereenigd". "Deze vier, op zich
zelve staande ligchamen, zijn eindelijk
door toeslikking der binnenkanalen tot een
geheel geworden."4 Hoewel Verheye een
scherp oog had voor zowel landschap als
archiefstuk en daarom zeker geen fantast
was, moet zijn theorie met argwaan wor
den bejegend. Hij verrichtte namelijk on
derzoek in opdracht: onderzoek dat werd
toegeschreven naar een van tevoren vast
staande conclusie die het toenmalige pol
derbestuur welgevallig moest zijn.
Vooral bodemkundig en historisch geogra
fisch onderzoek dat sinds de Tweede We
reldoorlog werd verricht, heeft de onhoud
baarheid van Verheye's theorie aange
toond. Zeker plannenmakers moeten zijn
kaartje snel vergeten. Misschien moeten
anderen dat ook maar doen...
Aad de Klerk
Dit artikel is bewerkt en eerder, maar zon-
s sao
ot „y
-B*
,1 J"*''
N &.A.,
n
Zoals Jacob Verheye van Citters zich het ont
staan van Walcheren voorstelde, (bron: A.P. de
Klerk)
der bronnenverantwoording, verschenen in
de PZC van 9 maart 1999.
1. Citaat aangehaald bij: J.P. Sigmond, 'Neder
landse zeehavens tussen 1500 en 1800', Am
sterdam 1989, p. 23.
2. Zie: P. Brusse en P. Henderikx (red.), 'Ge
schiedenis van Zeeland', deel 1, Zwolle 2012, p.
288.
3. J. Verheye van Citters, 'Memorie over de
dijkagiën van Walcheren', in: 'Archief. Vroege
re en latere mededeelingen voornamelijk in be
trekking tot Zeeland, uitgegeven door het
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen',
VI, (1866), p. 76.
4. Ibidem, p. 81 en 83.
Het elkaar op de eerste dag van het nieu
we jaar heil en zegen toewensen is een
oud gebruik. Nette burgers doen en deden
dit met een handdruk. Bedelaars, schooi
ers en kinderen trokken op nieuwjaarsmor
gen zingend langs de deuren. Het was de
bedoeling dat na afloop geld of iets eet
baars werd gegeven. Als je niets gaf, kon
