Wapendier
3
De Middelburgse arend gekooid, 1590-1858
Deze Europese zeearend maakt duidelijk waar
om de soort ook wel vliegende deur wordt ge
noemd. (Bron: www.birdphoto.nl)
Inleiding
Een vogel in het stadswapen is een thema
dat in de hele Europese cultuur bekend is.
Het houden van levende exemplaren daar
entegen is wat minder bekend. Zo heeft
Londen sinds de vroege zestiende eeuw
zijn zes zwarte raven in de Tower (aange
vuld met een zevende 'reservevogel') die
de troon van Engeland bewaken. Het
volksgeloof wil dat als de raven vergaan of
uitvliegen, de Engelse troon zal vallen en
met de troon geheel Groot-Brittannië. Om
dat te voorkomen zijn de raven aan de lin
kervleugel gekortwiekt zodat er sowieso
niet te vliegen valt. In Lissabon wordt elke
thuiswedstrijd van voetbalclub Benfica (dat
een adelaar in zijn clublogo heeft staan)
opgeluisterd door de clubmascotte, een
arend die over het veld vliegt en steevast
op de middenstip landt. De Benfica-leden
dragen dan ook de bijnaam as aguias, de
adelaars. De Nederlandse voetbalclub Vi
tesse zet in navolging hiervan vanaf 2008
een aan het club- en stadswapen van Arn
hem refererende adelaar in, die naar de
naam Hertog luistert. Vitesse is op het
sportieve vlak sindsdien succesvoller ge
worden.
Voordat Middelburg degradeerde tot pro
vinciestadje in de periferie van Nederland,
bezat de stad ook zijn eigen arend, vaak
meer dan één zelfs, die de macht van de
stad symboliseerde.
De Middelburgse zeearend
De Middelburgse stadsarenden waren
waarschijnlijk alle exemplaren van de Eu
ropese zeearend (Haliaetus albicilla); de
allerlaatste stadsarend in ieder geval.1 De
Europese zeearend is de grootste roofvo
gel van Europa en heeft, naast de mens,
geen natuurlijke vijanden. Een volwassen
exemplaar meet 70 tot 92 centimeter,
weegt 4 tot 7 kilo en heeft een vleugel
spanwijdte van 200 tot 250 centimeter.
Vanwege de vorm en de grootte van zijn
vleugels wordt de vogel ook wel vliegende
deur genoemd. Andere opvallende ken
merken zijn de grote gele snavel, de don
kerbruine verentooi die bij de kop lichter
bruin is (de Amerikaanse zeearend heeft
een karakteristieke geheel witte kop), de
diep gevingerde vleugels en een witte
staart. Onvolwassen vogels hebben die
witte staart overigens nog niet, die ontstaat
pas rond het vierde of vijfde levensjaar. De
laatst overgebleven Middelburgse arend
(zie afbeelding pag. 11lijkt dan ook jong
te zijn gestorven.
