16
deren aan België grenst, was het logisch
dat een groot deel van de op de vlucht ge
slagen Belgische bevolking als eerste in
onze provincie moest worden opgevangen.
Om Frankrijk te kunnen veroveren en de
verdedigingslinies in het oosten van dat
land te omzeilen, viel Duitsland op 4 au
gustus 1914 zonder formele oorlogsverkla
ring België binnen. De opmars van het
Duitse leger verliep minder voorspoedig
dan de leiding voor ogen had. Het Belgi
sche leger bood flink weerstand. De Duit
sers spaarden bij hun opmars de burger
bevolking niet, zoals bleek in steden als
Luik en Leuven.
Naarmate het strijdtoneel Antwerpen na
derde, kwam er langzaamaan een vluchte
lingenstroom op gang. Aanvankelijk waren
het vooral vrij bemiddelde Waalse en
Vlaamse families, waarvan er vele naar
Walcheren trokken en zich vestigden in
Vlissingen, Middelburg en Domburg. De
Zeeuwen zagen in dat de krachten gebun
deld moesten worden om deze stroom ont
heemden te kunnen opvangen en onder
steunen. Eind augustus werd al vanuit de
diverse plaatselijke ondersteuningscomités
het Provinciaal Comité tot Hulpverleening
aan Vluchtelingen in Zeeland opgericht.
Het zeven leden tellende comité, onder
voorzitterschap van jhr. mr. E.A.O. de Ca-
sembroot, moest de organisatie van de op
vang van de vluchtelingen in de aan hen
toegewezen delen van Zeeland organise
ren en leiden.
Het Provinciaal Comité ging voortvarend
aan de slag. Ook landelijk werden door de
regering en een Centrale Commissie
maatregelen genomen om de te verwach
ten vluchtelingenstroom zo goed mogelijk
te kunnen opvangen. Men verwachtte dat
velen van hen onvoldoende middelen bij
zich zouden hebben om in hun bestaan te
kunnen voorzien.
Op 20 september voorzag het Provinciaal
Comité dat de toestroom weieens heel
groot zou kunnen worden en men verzocht
de plaatselijke comités zoveel mogelijk op
vangmogelijkheden in de eigen gemeente
te regelen. Veel comités vonden dit een
beetje overdreven, maar ook zij zouden
weldra verrast worden door het grote aan
tal Belgen dat een veilig heenkomen in
Zeeland zocht.
Massale toestroom
Die massale toestroom kwam begin okto
ber op gang. Het Duitse leger was op 28
september met het beleg van het zwaar
verdedigde Antwerpen begonnen. Naar
mate het kanongebulder in Zeeland (ook
op Walcheren) beter te horen was, nam
het aantal Belgen dat over de Zeeuws-
Vlaamse grens trok toe, bepakt en bezakt
en met angst in de ogen. De Middelburg-
sche Courant meldde op 8 oktober 1914
de uittocht uit Antwerpen op de voorpagina
en schreef over een stroom vluchtelingen
naar de Nederlandse grens die rijkelijk be
gon te vloeien. "Ze zijn welkom! Ze zullen
ondervinden dat ze hier met sympathiek
medelijden ontvangen worden."
De grootste stroom kwam vanaf vrijdag 9
oktober, toen Antwerpen zich overgaf aan
de Duitsers. In het weekend daarna pas
seerden honderdduizenden mensen de
grens tussen Sas van Gent en Clinge, on
der hen tienduizenden Belgische en Engel
se militairen. In onze tijd zouden we spre
ken van een tsunami van vluchtelingen.
Alle transportmiddelen werden ingezet om
een groot deel van hen over te brengen
naar Zuid-Beveland en Walcheren en later
zelfs door naar Noord-Beveland en Schou-
