51 Rijckhals, Hendrick Berckman, Daniël de Blieck, Abraham Blommaert en Laurens Craen. Rijckhals is aan de vergetelheid ontrukt door Joop Buma, oud-stadsdichter van Middelburg, die in het geboortehuis van Rijckhals aan de Dam woonde en een boek over de 'schilderende magiër' schreef. Berckman schilderde het huwelijksportret van Michiel de Ruyter en zijn vrouw Anna van Gelder in 1668, het jaar waarin Goed- aert, tijdens alweer een pestepidemie, overleed. De architect Daniël de Blieck werd vooral bekend door zijn imposant ge schilderde kerkinterieurs, maar ook door het feit dat hij de muntpersmachine in Mid delburg introduceerde. Vanaf 1635 documenteerde Goedaert zijn waarnemingen in woord en beeld. Steeds meer vrienden en kennissen van Goedaert drongen erop aan dat hij zijn bevindingen zou publiceren. Daarom vervaardigde Goedaert op basis van zijn tekeningen etsen ter illustratie van zijn waarnemingen. Hij was er onvermoeibaar mee bezig, zo weten wij uit een ooggetuigenverslag van zijn echtgenote. Zelf laat hij weten: "lek en heb oock niet ontsien 's nacht by de kaers te gaen soecken eenighen dierkens die men by den dach niet en conde vinden. Somtijts heb ick met de spaede gaen soec ken cleyne dieren die sich inde aerde ont hielden. Ende op dat alles te beter mochte vertoont werden, so sal een yeder daer toe begeerich zijnde, niet alleen de afbeeldin gen, maer oock alle de selfde door den Au- theur met haere eyghen coleuren nae het leven afgeteyekent krijgen connen." In het laatste deel van de lezing liet Beaart vele van de door Johannes Goedaert prachtig getekende insecten zien. Daarbij bleek dat Goedaert, die aanvankelijk een aanhanger was van de theorie van de spontane generatie (insecten kunnen spontaan, meestal uit rotting ontstaan), door zijn nauwkeurige observaties hielp om die theorie om zeep te helpen. Zo ontdekte hij dat muggen niet ontstaan uit dauwdrup pels, maar uit eitjes die in bloedrode worm pjes veranderen. Goedaert inspireerde vele wetenschappers na hem. Swammerdam, Johannes Goedaert (1617-1668) Johannes Goedaert, in zijn tijd een beroemde vent, stond bekend als kunstschilder entomoloog, men had hem zeer hoog, al vond men hem wel wat eigenaardig met al die glazen potjes doosjes rupsen maden, die hij voortdurend, zelfs 's nachts bij kaars licht, observeerde en zag ontpoppen tot insecten. Die ontdekte metamorfose perfect beschreef als een geleerde en in zijn Metamorphosis Naturalis noteerde, met tekeningen etsen, vaak prachtig ingekleurd. Maar zoals dikwijls gebeurt: hij raakte in de loop der eeuwen in de vergetelheid. Doch, Kees Beaart is bereid zijn naam weer te noemen, hem te herdenken aandacht en waardering te schenken en ik doe mee door hem met dit gedicht te roemen. Johannes Herman Buma, emeritus stadsdichter van Middelburg

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2015 | | pagina 55