kenschap te geven van het Geerses-verle-
den. Zijn bijdrage was ook een reactie op
de verheerlijking van de folklore, die in de
eerste helft van de twintigste eeuw bij de
Zeeuwse elite gebruikelijk was.
Jan Zwemer vatte in zijn bijdrage aan de
Geschiedenis van Zeeland de discussie
samen in één zin: "In de ogen van buiten-
Jan Zwemer. (foto lda Doorenweerd)
staanders vertoonden zeker de oudere ge
neraties landarbeiders en (kleine) boeren
op Walcheren echter nog tot in de twintig
ste eeuw een ouderwets aandoende on
derdanigheid."
Meer waarde hecht Zwemer aan Van
Schagens notities over het voortduren van
de traditionele verhoudingen in de steden
en met name Middelburg, zoals die in zijn
boeken met brieven voorkomen. Zo bleek
patronage nog tot in de twintigste eeuw te
bestaan. De elite bevorderde het belang
van een aantal mensen uit de lagere stan
den, mits zij niet de ongeschreven regels
van de standensamenleving overtraden.
Van Schagen bevestigde wat ook uit ande
re bronnen bekend is, namelijk dat het le
ven zich in Middelburg voor 1914 lang
zaam en stil voltrok: "De rust, de vastheid
van die jaren." De stadsbewoners waren
stijf en probeerden netjes te leven. De hou
ding van de aristocratie (of wat daar nog
van over was) en de scheiding die de stan
densamenleving meebracht, kende Van
Schagen ook uit zijn Domburgse jaren. Met
enige bitterheid herinnerde hij zich later
hoe het Badpaviljoen bij concerten voor
hem gesloten bleef. Zelfs toen hij al rech
ten studeerde, kreeg hij de boodschap dat
J.C.J. van Schagen, 1961. (Zeeuwse Biblio
theek, Beeldbank Zeeland. Foto ]acc]ueline
Midavaine, recordnr. 90658)
hij er niet hoorde - in tegenstelling tot
Adriaan Viruly, het zoontje van de burge
meester van Westkapelle. Er was onder
scheid en dat hoorde je te weten. Zo lever
de Van Schagen tal van interessante inkijk
jes in de standensamenleving van de ne
gentiende en de twintigste eeuw. Hij be
schreef hoe de middenstand, waarVan
Schagen zelf uit voortkwam, zich afhanke
lijk voelde van de hogere standen. Maar
ook op het platteland liet het standsgevoel
zich kennen in verschillen in kleding en ge
woonten. Al met al leverde Van Schagen
waardevolle bouwstenen voor de sociale
geschiedenis van onze regio, bouwstenen
die we vooral moeten zien in de context
van hun tijd.
