35
kust namelijk zeer gedetailleerd in kaart en
riep de eilandnamen Amsterdam en Mid
delburg in het leven. Had Weyland zich la
ten inspireren door Tasman, die ruim zes
tig jaar eerder twee Zuidzee-eilanden ook
zo had gedoopt? Op Tonga noemde Tas
man twee dicht bij elkaar liggende eilan
den immers Amsterdam, het huidige Ton-
gatapu, en Middelburg, nu Eua. In elk ge
val werden de eilanden vernoemd naar
twee belangrijke steden in de Republiek
der Verenigde Nederlanden. Middelburg
behield zijn door Weyland gegeven naam
tot op heden. Veel door Europeanen aan
gemeten topografische namen kregen in
de loop der tijd juist hun inheemse identi
teit terug. Zo wordt Amsterdam door de lo
kale bevolking Mios Su genoemd en heet
de groep als geheel Su-eilanden.
Nederlands Nieuw-Guinea
In de negentiende eeuw deed Nederland
pogingen om meer grip te krijgen op
Nieuw-Guinea. Het westelijke deel van het
enorme eiland ging vanaf 1828 deel uitma
ken van het koninkrijk nadat er een officië
le claim was afgekondigd, alweer uit angst
dat de Engelsen dat zouden doen. Er werd
een fort gebouwd langs de Tritonbaai, aan
de zuidwestkust van het eiland. De eerste
Nederlandse vestiging was daarna een
feit. Even leek Nederlands Nieuw-Guinea
levensvatbaar, maar die hoop was in 1836
al weer vervlogen. Ziekten onder het per
soneel van de vestiging en een vijandige
bevolking waren daar debet aan. Toch
bleef men Nieuw-Guinea beschouwen als
ingelijfd gebied. Door de regering van Ne-
derlands-lndië werd in 1848 de oostgrens
van het geclaimde gebied bepaald op 141
graden oosterlengte. Dat werd overigens
pas in 1895 officieel erkend en die situatie
is tot op heden gehandhaafd, al is deze
lengtegraad nu de grens tussen het Indo
nesische Papoea en de staat Papoea-
Nieuw-Guinea. Wie een blik werpt op een
moderne landkaart zal die kunstmatige
grenslijn duidelijk herkennen.
Landingsbaan op Middelburg-eilandrichting
Sansapor, 1944. (www.pbyrescue.org)
HHHi I
