Daar ligt
een atoll..."
Den Doolaard op Walcheren
Het Verjaagde Water
De zelfverklaarde landloper A. den Dool
aard, journalist en schrijver, pseudoniem
van Cornelis Johannes George (Bob)
Spoelstra jr. (1901-1994), woonde en
werkte tussen 1945 en 1947 op het onder
water gezette Walcheren. Hij leidde er,
schrijft zijn biograaf Hans Olink, maanden
lang een amfibisch bestaan omdat hij gro
te delen van de dag doorbracht op sche
pen, pontons en ander drijvend materieel.
Den Doolaard was geboeid door de atmo
sfeer van "wentelende kraanarmen, draai
ende lieren, rookpluimen bij dag, dansen
de lichten bij nacht, plonzende brokken
graniet, de geur van modder en olie, ker
mende ankerkettingen".
In de periode mei-december 1946 schreef
Den Doolaard in een huis met de naam De
Sardijngeul aan de Vlissingse boulevard
Het Verjaagde Water, een roman over de
droogmaking van Walcheren. Het boek
opent met een huiveringwekkend citaat uit
het Tractaet van Dijckagie van Andries
Vierlingh, een werk over inpoldering uit de
zestiende eeuw: "Want uwen vijand Oce-
anus nacht noch dag en rust noch en
slaapt, maar compt als een brijsende
leeuw souckende om al te vernielen datter
omtrent is." Het boek verscheen in maart
1947. Vijf weken later was de eerste opla
ge van 20 duizend exemplaren verkocht.
De boekhandel wilde herdrukken maar
door papierschaarste verschenen niet de
gewenste oplages. Het boek werd vertaald
in onder meer het Frans (Vaincre la met
en het Engels (Roll back the sea).
Nederlandse Hemingway
Den Doolaard beklom meer dan eens de
Mont Blanc, deelde zijn slaapzak met cine-
aste Lenie Riefenstahl die later propagan
dafilms voor Hitier zou maken, en
schoot, tijdens een verblijf in Macedonië,
de minnaar van zijn eerste vrouw neer.
"Niet met opzet", verklaarde hij, "mijn pis-
Kreta 1958. (foto Cas Oorthuys/Nederlands
Fotomuseum)
tooi ging per ongeluk af." Het slachtoffer
overleed een week later. Den Doolaard
kreeg huisarrest en werd als verdachte
verhoord maar hij werd niet veroordeeld.
Den Doolaard veroordeelde al in 1934 met
zijn pamflet Hooge Hoeden en Pantserpla
ten het opkomende nationaalsocialisme.
Dat bleef niet zonder gevolgen; hij werd in
1935 in Italië gearresteerd en werd later
dat jaar in Oostenrijk persona non grata
verklaard. In mei 1940 vluchtte hij voor de
oprukkende Duitsers naar het zuiden,
eerst te voet, later op een in de berm ge
vonden fiets. Hij wist dat hij op de zoge
noemde Fahndungsliste Holland stond en