28
ervaring als veldwerker en archiefonder
zoeker kwam hen goed van pas. Het resul
taat is een boek, uitgegeven in eigen
beheer, over de gebouwtjes die op kosten
van de rijksoverheid werden gebouwd om
de Walcherse boerenbevolking zo snel mo
gelijk van woon- en werkruimte te voorzien.
Het vervangen van door oorlogsschade ge
ruïneerde boerderijen werd
door de rijksoverheid al vanaf
de zomer van 1940 opgedra
gen aan het Bureau Wederop
bouw Boerderijen (BWB).
Tijdens de Duitse inval in de
meidagen van 1940 en de oor
logshandelingen in de jaren
daarna waren er in ons land
honderden boerderijen ver
nield. Op Walcheren werden
twee boerderijen in Nieuw- en
Sint Joosland opnieuw ge
bouwd omdat ze in de meidagen van 1940
zwaar waren beschadigd.
Voor het herstel van de boerderijen op
Walcheren na de inundatie werkte het
BWB samen met de Stichting Herbouw
Walcheren (SHW). Men telde op Walche
ren 324 vernielde of beschadigde boerde
rijen. Daarbij moest men in zeer korte tijd
weten welk boerenbedrijf wat nodig had.
Hiervoor moesten gedupeerde boeren een
schadeformulier invullen op basis waarvan
werd bepaald wat er nodig was: een com
plete noodboerderij of een noodstalling of
een noodwoning. Tijdens de oorlogsjaren
waren er al diverse typen ontworpen, die in
1946 op enkele punten werden aangepast.
De gebouwen bleven eigendom van het rijk
en werden aan de bewoners gratis ter be
schikking gesteld. De voorzieningen waren
minimaal, er was geen elektriciteit en geen
stromend water.
De eerste noodboerderij op Walcheren
werd begin juni 1946 opgeleverd, ter ver
vanging van de hofstede aan de Abeelse
Zandweg te West-Souburg. Deze was niet
tijdens de inundatie verwoest, maar in au
gustus 1943 als gevolg van een Ameri
kaanse luchtaanval.
Een huis en een schuur konden in onge
veer zes weken tijd worden ge
bouwd. De bouw werd
uitgevoerd door zowel lokale
als landelijke aannemers. De
bouwvakkers kwamen uit alle
windstreken, onder wie ook
mannen die hadden meege
werkt aan het dichtmaken van
de dijken op Walcheren. Bouw
materiaal was in die tijd
schaars, maar men vond een
oplossing door uit de puinres-
ten van gebombardeerde ge
bouwen in Den Haag (Bezuidenhout) en
Arnhem bruikbare stenen te bikken. Dat
verklaart ook het feit dat de noodboerde-
rijen met diverse steensoorten zijn ge
bouwd. Het houtwerk, de deuren en
kozijnen werden zoveel mogelijk in stan-
daardmaten gemaakt.
Vanaf het midden van de jaren vijftig wer
den de eerste noodboerderijen, noodstal
len en noodwoningen afgebroken. Met een
ontheffingsvergunning kon een gebouw
blijven staan. Veel eigenaren die vanaf
1947 een nieuwe boerderij hadden gekre
gen uit het wederopbouwprogramma lieten
het noodgebouwtje staan en gaven het een
andere bestemming. De verschillende ma
nieren van gebruik worden duidelijk aan de
hand van de inventarisatie die de auteurs
maakten van de zestig gebouwtjes die nu
nog her en der op Walcheren staan: ga
rage, vakantiewoning, opslagplaats, stal en
De Walcherse noodboerdenjen
4
K>h*n nomMm* «uvd
