HKW
Bij dit nummer
2
Walcheren is een echt stedeneiland. Arne-
muiden, Domburg, Middelburg, Veere, Vlis-
singen en Westkapelle hebben in een ver
verleden stedelijke rechten gekregen. Tot
en met december dit jaar kan nog worden
gevierd dat het 800 jaar geleden is dat
Middelburg zich een stad mocht gaan noe
men. In 2023 is het de beurt aan Domburg
Middelburg 800 jaar. (foto Ida Doorenweerd).
en Westkapelle. Aan Domburg en Westka
pelle zijn in de middeleeuwen weliswaar
stadsrechten verleend maar ze kregen
nooit stedelijke trekken, zoals muren en
poorten. Hun oude status kon wél worden
afgelezen aan de stadhuizen. In een uit
1567 daterend huis met een trapgeveltje
en een torentje werden de gemeentebelan
gen van Domburg behartigd. Het archief
dat hier werd bewaard bevatte onder an
dere de stadsrechtenoorkonde uit 1223. Dit
kostbare document is sinds 1940 zoek,
mogelijk gestolen of verbrand. In Westka
pelle vergaderde het plaatselijk bestuur in
een statig achttiende-eeuws gebouw. Op 1
november 1944 werd dat gebouw door oor
logsgeweld vernietigd.
Sinds de invoering van de Gemeentewet in
1851 bestaat het onderscheid tussen ste
den en dorpen niet meer. Een korte peri
ode hiervoor werden alleen Middelburg,
Veere en Vlissingen tot de steden gere
kend. Met deze status speelden ze een rol
bij de inrichting van de Provinciale Staten.
Koning Willem I had besloten dat er in ons
land nog maar 84 steden waren.
De overige Walcherse kernen Aagtekerke,
Biggekerke, Gapinge, Grijpskerke, Klevers-
kerke, Koudekerke, Meliskerke, Nieuw- en
Sint Joosland, Oost- en West-Souburg,
Oostkapelle, Ritthem, Serooskerke, Sint-
Laurens, Vrouwenpolder en Zoutelande
hadden in 1851 een dorps karakter. De
kerk stond in het midden, en aan deze
kerkring lag de smederij waar boeren uit de
omgeving hun paarden lieten beslaan. Hier
stond ook de dorpsherberg waar in de ge
meentekamer het bestuur bij elkaar kwam.
Walcheren telt ook gehuchten die ooit een
(hele) kerk hebben gehad. Het betreft Bou-
dewijnskerke, Brigdamme, Buttinge, Hoo-
gelande, Sint Janskerke, Krommenhoeke,
Mariekerke, Poppekerke, Schellach, Pop-
pendamme, Werendijke en Zanddijk. Ze
worden nu aangeduid als 'gekrompen dor
pen'. Soms kregen enkele concentraties
huizen in de volksmond een aanduiding.
Merkwaardig is de naam Snabbeldorp voor
een groepje van ongeveer tien woningen
tussen Zoutelande en Westkapelle.
Het is goed om de namen van alle Wal
cherse kernen eens te noemen. De redac
tie van De Wete heeft alle kernen even lief
en streeft naar evenredige aandacht voor
alle Walcherse steden, dorpen, gekrompen
dorpen, gehuchten en buurtschappen. He
laas is dat niet altijd mogelijk.
In dit nummer komt Middelburg er goed
vanaf. Niet voor niets was de HKW-stads-
wandeling dit jaar door de jarige hoofdstad.
Frans van den Driest doet er verslag van.
Rijk-Jan Koppejan heeft onderzoek gedaan