50
fabriek gebouwd, de Eerste Nederlandsche
Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek. Van
de ruim twintig fabrieken zijn er nu nog
twee over. Eén staat er in het Brabantse
Dinteloord en de andere in het Groningse
Vierverlaten.
In 1867 werd in Zeeland op 1.293 hectare
suikerbieten verbouwd, in 1870 was dat
Middelburg, Loskade, 22 oktober 1958.
Bietencampagne, dragline met netten suiker
bieten. (ZB Planbureau en Bibliotheek van
Zeeland, Beeldbank Zeeland, 1578. Foto W.D.
de Bruine)
2.541 hectare en in 1900 al ruim 15.000
hectare. De opbrengst in 1900 was 35.930
kilo per hectare, nu is dat ruim 80.000 kilo.
Het rooien van de bieten werd tot om
streeks 1960 met de hand gedaan. Met de
linkerhand werd het loof van de biet gegre
pen en met de rechterhand werd met een
bietenspa (peespae) de biet uit de grond
gedrukt. De biet werd vervolgens tegen de
bietenspa geklopt om de aanklevende
grond (tarra) zoveel mogelijk te verwijde
ren. Daarna werden de bieten in een lange
rij gelegd met het loof naar één kant. Met
een bietenmes (peemes) werd het loof met
de kop van de biet gesneden en werden de
bieten vervolgens op hoopjes gegooid.
Dan werden ze met de hand of met een
bietenriek (peeriek) op de wagen gegooid
om afgevoerd te worden. In 1935 kwam
een smid uit Dreischor op het idee bieten-
netten op de bodem van de wagen te leg
gen. Bij het legen van de wagen werden de
hoekpunten van het net vastgemaakt aan
een hijsinstallatie die het net leegde in het
ruim van een schip.
In de jaren zestig van de vorige eeuw
kwam de mechanisatie goed op gang. De
eerste bietenrooiers namen één rij mee, nu
zijn er machines die negen rijen tegelijk
rooien.
Het bietenvervoer werd vroeger door de
boeren zelf verzorgd met paard-en-wagen.
De bieten werden op Walcheren naar Arne-
muiden, Middelburg of Veere gebracht,
waar ze werden overgeladen in schepen.
Later werden de paarden door tractoren
vervangen. De Stoomtram Walcheren
speelde tussen 1906 en 1937 ook een rol
in het vervoer van bieten uit het westen en
noordwesten van Walcheren. Soms wer
den per dag wel twintig wagons met bieten
naar Middelburg vervoerd. Daar werden ze
overgeladen op een schip. Nu worden de
bieten door vervoersbedrijven met vracht
auto's opgehaald en rechtstreeks naar de
fabriek gebracht.
De lezing eindigde met het verhaal over de
bietentocht. Dat is een vierdaagse tocht,
die in 1999 begon en die elk najaar geva
ren wordt door zo'n twintig platbodems met
een symbolische hoeveelheid suikerbieten
aan boord. Dit evenement is in het leven
geroepen om de geschiedenis van het
vervoer van vracht onder zeil over de
Zeeuwse wateren weer een gezicht te ge-
