56
De Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft haar
waarde als verdedigingslinie nooit echt
kunnen bewijzen, maar is wel driemaal
(deels) in staat van verdediging gebracht:
in 1870, toen de Frans-Duitse Oorlog
dreigde uit te draaien op een Europese
oorlog; tijdens de Eerste Wereldoorlog (vier
jaar lang); en in 1939 toen de Tweede We
reldoorlog uitbrak. Uiteindelijk koos men
toen voor de Grebbelinie als belangrijkste
defensielinie. De Duitsers waren ironisch
genoeg de laatste gebruikers van de NHW
als defensief middel. In 1944/'45 zetten zij
delen van de linie onder water omdat ze
via Arnhem een aanval verwachtten van de
geallieerden vanuit Noord-Brabant.
Stelling van Amsterdam.
Fort bij Vechten is een van de grootste en
mooiste forten van de Nieuwe Hollandse
Waterlinie. Het is gebouwd tussen 1867 en
1870 om de stad Utrecht te beschermen
en is 17 hectare groot. De strategische
ligging op het snijpunt van de Romeinse
limes (de oude Romeinse grens) en de
NHW, in combinatie met de bijna tastbare
geschiedenis maken het fort tot hét icoon
van de waterlinie.
Nadat we dit indrukwekkende fort bezocht
hebben, rijden we naar Amersfoort, waar
genoeg tijd is om zelf te lunchen, wat rond
te kijken of zelf iets te ondernemen (de
Onze-Lieve-Vrouwetoren beklimmen?).
Amersfoort heeft een zeer charmante bin
nenstad met veel pleintjes, terrasjes en
pittoreske straatjes. Wat we wel samen
doen is een stukje varen, een stukje Muur
huizen lopen, de Mannenzaal of de Kop
pelpoort bezoeken. De Mannenzaal is een
uniek monument in Europa. Het is een in
authentieke staat gebleven middeleeuwse
woon- en slaapzaal, mét het oorspronkelij
ke interieur. Deze zaal maakt deel uit van
een compleet gasthuis dat al gesticht werd
rond 1390 als het Sint-Pietersgasthuis. In
de zaal bevinden zich onder andere nog de
22 originele bedsteden waarin de arme,
oude mannen sliepen die daar woonden.
De Koppelpoort is een land- en waterpoort
uit 1450, onderdeel van de oude stads
muur. Hij wordt gesloten door middel van
een dubbele tredmolen. Dit werk werd ge
daan door zogeheten raddraaiers, die elke
morgen en elke avond werden opgehaald
en teruggebracht door meerdere bewakers.
Het was een erg gevaarlijke klus: als de
raddraaiers niet gelijktijdig begonnen met
lopen dan wilde er nog weleens eentje
vallen die de anderen dan meesleurde,
vaak met fatale afloop. Voordat het schot
van de poort naar beneden kon moest het
eerst omhoog om de ijzeren pinnen die
erin zaten eruit te halen. Dan pas kon het
zakken. Hoe verder het schot naar bene
den gaat, hoe makkelijker en sneller het
lopen in het rad gaat. U mag zelf proberen
het schot in beweging te krijgen.
Rond 16.00 uur vertrekken we weer uit
Amersfoort en rijden we naar Woens-
drecht, waar we bij Non Plus Ultra ons
diner gebruiken. We hebben hier heel goe
de ervaringen opgedaan, dus we gaan er
graag naar terug. Zonder pech, grote om
wegen of ander ongemak zouden we rond
21.00 uur weer terug kunnen zijn in Middel
burg.
Let op: omdat we niet in moeilijkheden
willen komen met het rijtijdenbesluit voor
de chauffeurs hebben we besloten om
Vlissingen te laten vervallen als opstap
punt.
De bus start in Koudekerke - vertrek om
7.00 uur vanaf sporthal De Couburg - en
pikt dan alleen nog in Middelburg passa
giers op - vertrek om 7.15 uur vanaf het
