8
de beeldspraak niet zo navrant was.
Het vonnis moest het bijna-einde van de
roman vormen. De datering lag eveneens
vast: Geertrui stierf op 14 november 1565,
32 of 33 jaar jong. Met die gegevens kon
de historische achtergrond gereconstru
eerd worden: de godsdienstige troebelen,
het aantreden van Filips II, het stadhou
derschap van Maximiliaan van Bourgon-
dië en diens bezoek aan Veere in 1551
waarbij hij de befaamde beker schonk. De
beschrijving van Veere in de Zeeuwsche
Oudheden van Ermerins leverde een schat
aan gegevens, inclusief een groot aantal
namen, zoals die van de Arnemuidse oom
van Geertrui, Caspar Moelre, en gegevens
over de bebouwing in Arnemuiden, Veere
en Middelburg.
Voor het dagelijks leven, zoals kleding,
gewoontes, voedsel en huisraad, raad
pleegde Jo Verstraate enkele boeken die
ze achterin haar roman sober vermeldde.8
Verder verdiepte ze zich in heksen en hek
senprocessen. Met haar literatuuropgave
heeft ze het de eenvoudige speurneus niet
gemakkelijk gemaakt. Zo noemt ze een
boek van Pastor Johannes Verslype, Re-
mediën, de troost der armen. Dat boek is
in geen enkele Nederlandse bibliotheek te
vinden. Mogelijk heeft ze een in de Provin
ciale Bibliotheek aanwezig werk van Guil-
liaume Simons D.O.M. geraadpleegd, Den
troost der armen, behelsende lichte ende
souvereyne remedien tegen verscheyde
siekten, wonden, geswellen, ende andere
qualen des lichaams van den mensch,
uitgegeven door de weduwe van Martinus
Merkse, te Middelburg, 1726.9 Ook het
boek dat ze raadpleegde voor de kleding
heeft Jo verhaspeld.10
Naast de historische context moest een
levensverhaal verzonnen worden: het le-
ven van Geertrui, voorafgaand aan haar
smartelijke dood. Hier heeft de schrijfster
zich laten leiden door een kort verhaal van
F.C. Derks dat onder de titel 'De Veersche
Heks' gepubliceerd werd in het kerstnum
mer van Ons Zeeland van 1927, bladzijde
3 tot en met 14. Met een onjuiste titel
heeft ze dit summier vermeld. Derks had
in het begin van dat jaar de novelle onder
dezelfde titel gepubliceerd in het tijdschrift
Nederland (jaargang 79, 1927, nr. 3, blad
zijde 193 tot 233). Derks' versie in Ons
Zeeland is woordelijk gelijk aan de eerder
gepubliceerde. Vergelijking van de novelle
van Derks met de roman van Dignate Rob-
bertz leidt tot de verbijsterende conclusie
dat de schrijfster de opzet van die novelle
heeft overgenomen. Ook in het verhaal van
Derks heeft Geertrui een geheime liefde,
ook daarin krijgt ze een dochter en ook
daarin gaat het meisje naar een klooster.
De novelle begint net als de roman in Arne-
muiden, in het huis van een brouwer waar
Geertrui met haar zus opgroeit. Die zus
heet bij Derks Annemarie, bij onze Dignate
heet ze Anna, maar enkele namen heeft
ze gewoon overgenomen; ook het huwelijk
van haar zus, met nare gevolgen voor hun
relatie. Zelfs het bijna-slot van de roman
met de oorspronkelijke tekst van de veroor
deling vinden we in het verhaal van Derks
terug. Natuurlijk is die novelle slechts der
tig bladzijden lang en telt de roman er 348,
dus is er nog veel eigen werk toegevoegd.
Dat neemt niet weg dat men voor het over
nemen van het basisplan, de adaptatie van
de structuur en belangrijke elementen het
P-woord nauwelijks kan verzwijgen.
Een diner
Op 9 december 1951 waren in Veere zes
a zeven personen uitgenodigd voor een
