21
7'
eigen gebruik door gezin en familie, vervol
gens soms, niet altijd, al naar gelang het
financieel nodig was, door de bouwer
eigenaar-bewoner voor een gedeelte van
het jaar verhuurd om de kosten te dekken.
Soms werd alleen in de vakantiemaanden
juli en augustus verhuurd, omdat die het
meeste opbrachten. 'Verhuurd' of ter be
schikking gesteld van wat vaste relaties
geworden waren. Er is een parallel met wat
in het oude dorp allang aan de gang was:
verhuur van kamers in het pand dat eigen
woonhuis was en dat bleef. 'Pension' was
in de dorpskern het wervende slagwoord.
Voor wat 'Zuid' betreft zou ik bij deze pan
den van 'vakantiehuis' willen spreken eer
der dan van "voor toeristische doeleinden"
gebouwd. Het hangt er maar van af wat je
onder 'toerisme' verstaat. We zouden nu
kunnen zeggen: 'tweede huis', maar die
term was, dacht ik, nog niet in zwang.
De algemene noemer van Dorleijn is in
ieder geval van toepassing op een derde
categorie: panden uitsluitend bestemd voor
kamerverhuur en als zodanig gebouwd.
Ook hier was de term 'pension' gangbaar.
Op Zoutelandes hoogste duin werden in het
midden van de jaren dertig twee huizen ge
bouwd, Het Zeepaardje van de familie Kamer
ling en De Hommel van de familie Desson uit
Middelburg. Uit: J. Dorleijn, 'Zoutelande in
vroeger tijden', dl. I. (ZB\ Planbureau en Bi
bliotheek van Zeeland, Mag. 2758 E 69)
De omvang van zo'n pand was, begrijpelijk
gezien het oogmerk winst te maken, al
gauw groter dan bij de huizen van de hier
voor genoemde categorieën. Een vroeg
voorbeeld verrees aan de Duinweg tijdens
de Eerste Wereldoorlog: het familiepensi
on Het Vroonhuis, eigenaar mevrouw De
Haas-Bergsma, zuster van de kunstschil
der. In de jaren twintig volgden Zomerlust
en Tien Torens, later, verderop, aan de
andere kant van de weg, Huis ter Duijn en
Duinoord. Ook kleinere, zoals Zonnewen
de, Het Sterntje en Deep Dean.
Eerder in deze tekst heb ik voor de Zoute-
landse nieuwbouw het woord 'cluster' ge
bruikt. Geen erg mooie aanduiding, maar
nodig om de term 'wijk' te vermijden, die de
gedachte zou kunnen doen postvatten dat
