38
voorbeeld plaatsen, plantages en forten.
Enkele daarvan verwijzen naar Zeeland,
zoals het stadje Domburg en het bekende
fort Zeelandia met zijn bijbehorende bas
tions die vernoemd zijn naar de steden
Middelburg, Veere en Zierikzee. Het fort
is vooral bekend vanwege zijn beladen
militaire geschiedenis. Zo is het drama dat
zich daar in 1982 afspeelde tot op heden
zeer actueel.
We focussen ons echter op Paramaribo,
want het was de huidige hoofdstad van Su
riname die in de zeventiende eeuw, hoewel
voor slechts enkele jaren, Nieuw-Middel-
burg heette.
De eerste Nederlandse handelscontacten
met Suriname vonden later plaats dan
die in Guyana. In 1613 verschenen twee
Hollandse kooplieden aan de monding van
de Surinamerivier en stichtten daar een
klein handelscentrum met een verdedi
gingswerkje, het latere fort Zeelandia. De
kooplieden zouden hier slechts korte tijd
verblijven bij een dorpje dat door de lokale
Indiaanse bewoners Parmirbo of Parmurbo
werd genoemd. Mogelijk is hieruit de naam
Paramaribo voortgekomen. Maar Jan
Jacob Hartsinck opperde een andere mo
gelijkheid van de herkomst van de naam.
Rond 1643 traden namelijk de Engelsen,
met de vestiging van ongeveer driehonderd
kolonisten, in de voetsporen van de toen al
lang vertrokken Nederlanders. Ook zij be
gaven zich naar het gebied rond Parmirbo
om er plantages op te zetten. Ze namen er
de ter plaatse nog altijd aanwezige sterkte
in en noemden die fort Willoughby, naar
de toenmalige gouverneur van Barbados,
Francis Willoughby, lord of Parham. Deze
adellijke heer zou in de omgeving van
Parmirbo een plantage hebben gehad en
die Parhamirbo of iets dergelijks hebben
genoemd, verwijzend naar zijn titel. Dat
woord zou later Paramaribo zijn geworden.
Beide naamsverklaringen blijven tot op
heden echter onzeker.
Veroveringen over en weer
In december 1666, toen de Tweede En
gels-Nederlandse Oorlog in Europa woed
de, stuurden de Staten van Zeeland een
eskader van zeven schepen, waaronder de
fregatten Zeelandia en West-Capelle en de
hoeker Wester-Souburg, onder bevel van
Abraham Crijnssen vanuit Veere richting
de Guyana's. In februari 1667 veroverde
Crijnssen de Engelse plantagekolonie in
Suriname. Die had in relatief korte tijd een
flinke omvang gekregen, met aanvankelijk
plantages langs de Surinamerivier en later
langs andere rivieren. De Zeeuwse victorie
was echter van korte duur. Al aan het einde
van hetzelfde jaar viel de kolonie alweer in
handen van de Engelsen. Er volgde echter
snel een herovering. In april 1668 versloeg
Crijnssen de Engelsen wederom en tot aan
de onafhankelijkheid van Suriname zou dit
deel van Zuid-Amerika een Nederlandse
kolonie blijven.
Commandeur Abraham Crijnssen (ofwel
Quirijnssen) was vermoedelijk geboren in
Vlissingen. In de Scheldestad is een straat
naar hem vernoemd. Het was Crijnssen die
fort Willoughby zonder enige moeite over
meesterde en omdoopte in fort Zeelandia.
Bovendien gaf hij Paramaribo de identiteit
Nieuw-Middelburg, naar de stad waar
de opdrachtgevers van zijn expeditie, de
Zeeuwse Staten, bijeenkwamen.
De naam Nieuw-Middelburg werd echter
nooit populair en raakte snel in vergetel
heid; in tegenstelling tot Zeelandia, het fort
dat tot op de dag van vandaag zijn naam
heeft behouden en waarin het Surinaams
