45
Maurits van Vollenhoven (1882-1976)2
Een andere vaste waarde van het museum
is de kleine tentoonstelling rond Maurits
Willem Raedinck van Vollenhoven, am
bachtsheer van Kleverskerke. Maurits was
de zoon van de Amsterdamse bierbrouwer
Van Vollenhoven en jonkvrouw Van de Poll.
De brouwerij zou later in handen komen
van de bekendste bierbrouwer van Neder
land die, naar mijn beste weten, nog
steeds de Van Vollenhoven Stout op de
markt brengt.
Maurits was een bijzondere man die vooral
in de Eerste Wereldoorlog een belangrijke
rol heeft gespeeld. Opgeleid tot diplomaat
belandde hij in 1914 als gezantschapsraad
in Brussel. Bij het uitbreken van de oorlog
volgde de Nederlandse gezant de Belgi
sche koning en zijn regering naar Le Havre
waardoor Van Vollenhoven in Brussel het
rijk alleen had. Hij was er de man niet naar
om die tijd in ledigheid te laten passeren.
België werd in rap tempo door de Duitse
bezetter armlastig gemaakt en Van Vollen
hoven stortte zich op humanitaire hulpac
ties. Samen met twee diplomaten uit ande
re neutrale staten, markies De Villalobar uit
Spanje en Brand Whitlock uit de Verenigde
Staten, vormde Van Vollenhoven een drie
manschap dat hulpacties coördineerde en
waar mogelijk en vaak met succes inter
venieerde bij strafprocessen en krijgsra
den. Het driemanschap was vooral actief
binnen de Commission for Relief in Belgi
um, voorgezeten door de latere Amerikaan
se president Herbert Hoover. De Neder
landse regering gaf statuur aan zijn positie
door hem de titel van Minister Resident te
verlenen, waarmee overigens naar goed
Nederlands gebruik zijn ambtelijke status
nog niet al te hoog werd opgeschroefd. Dat
zijn werk van grote betekenis was voor ons
buurland, blijkt wel uit het feit dat hij na de
oorlog tot ereburger werd benoemd van
Antwerpen, Brussel, Gent en Luik. Antwer
pen schonk hem een prachtig gestoken
verguld kistje met oorkonde, waarvan ik u
de tekst niet wil onthouden: "Den XVIII
November MCMXVIII, kwam Antwerpen's
Gemeenteraad voor de eerste maal bijeen
na de bevrijding der Stad en besloot, bij
eenparigheid en onder geestdriftige toe
juichingen, aan Zijne Excellentie den Heer
van Vollenhoven, Minister Resident der
Nederlanden, het Eereburgerschap der
stad te verlenen, in dankbare en onvergan
kelijke herdenking der onschatbare dien
sten door Zijne Excellentie, met onbe
grensde toewijding, aan, ons door den
wereldoorlog zoo wreed geteisterd land
bewezen. De hooge menschlievende taak
om ons te sparen van hongersnood en
ellende zal in het geheugen der Antwerp-
sche bevolking bewaard en in de Annalen
der Stad geboekt blijven."
In Brussel werd zijn portret opgenomen in
het bevrijdingsgobelin dat werd gemaakt
naar aanleiding van de terugkeer van de
koning. Een borstbeeld van Van Vollenho
ven prijkt in de Belgische Senaat en er
werd een avenue/laan naar hem ver
noemd. Zijn verdiensten blijken ook uit het
eredoctoraat van Leuven en de talloze
onderscheidingen die hij mocht ontvangen,
waarvan er nu vele in het museum te be
wonderen zijn.
Maurits was een dapper man, maar niet
altijd gemakkelijk in de omgang en een
driftkop. Het verhaal gaat dat toen hij op
een van zijn diplomatieke reizen aan de
grens werd beschoten, hij onmiddellijk in
persoon, en in niet mis te verstane woor
den, bij de schutters verhaal ging halen.
Na de oorlog werd hij gezant en gevol-
