52
^outclauS
gedegen verhandeling een beetje inkorten.
De stenen kanonskogels die in en rond
Zoutelande werden gevonden, dateren uit
de middeleeuwen. "Steenhouwers in krijgs
dienst maakten grote ronde kanonskogels
van verschillend formaat van zwerfkeien",
schrijft Johan. "Die kogels werden met
mortieren schuin omhoog afgeschoten. Ze
en. Het type kanonskogel dat Lou Kodde in
de duinen bij Zoutelande vond werd uitslui
tend ingezet door de Staatse artillerie te
gen de Spaanse overheerser tijdens de
Tachtigjarige Oorlog. "De kogel staat ook
bekend als half kartouw en weegt een slor
dige 24 pond. Een echte ruggenbreker
dus", volgens Johan Elzinga. "Tijdens die
vlogen in een boogje. Voor het afvuren
werd zwart buskruit gebruikt. De loop en
de kruitkamer werden bij het afschieten zo
heet dat die eerst moesten afkoelen voor
dat er opnieuw een kogel kon worden afge
vuurd. Deze primitieve kanonskogels wer
den vanaf het begin van de vijftiende eeuw
veelvuldig gebruikt, zowel door belegeraars
als door belegerden."
Later kwamen er gietijzeren kanonskogels.
In de zestiende en zeventiende eeuw wa
ren hiervoor zelfs gespecialiseerde gieterij-
Tachtigjarige Oorlog stonden op Walcheren
op diverse strategische plekken artillerie
batterijen die bescherming moesten bieden
tegen aanvallen vanaf zee door Spaanse
oorlogsschepen. Bij Zoutelande heeft ook
zo'n ommuurde batterij gestaan. In het
verleden heeft onderzoek uitgewezen dat
deze kanonskogels nooit afgevuurd zijn en
tussen 1600 en 1650 hier zijn blijven lig
gen. Ze zijn ouder dan de meeste mensen
vermoeden."
Wie meer wil weten, kan terecht op Johans
