JO DEN HERDER
het schuldige Engeland ophieven. Natuurlijk keken de acht
Zeeuwen in Oberndorf wel door die propagandistische berichtge
ving heen. Maar toch! Wat was er waar, wat niet? Hoe was de
situatie thuis? Zouden je ouders, je broers, je zussen, je buren nog
leven?
Met die onzekerheid keerde ook ]o den Herder in juni 1945 per
Amerikaanse legertruck en in een veewagon per spoor terug naar
Nederland.
Een andere koffer
L*7 ver die reis alleen zou al een verhaal te schrijven zijn. Als je
praat over "de oorlog" als een ingrijpende gebeurtenis in iemands
leven, dan is die oorlog voor Jo den Herder begonnen met zijn
reis naar Duitsland en geëindigd bij het weerzien van zijn ouders
en familie. Hoewel, geëindigd? Je neemt een andere koffer mee
terug dan op de heenreis. Er zitten dan beelden, geluiden, geuren
in, herinneringen aan kameraadschap en onderlinge verbonden
heid, maar ook voorstellingen van ruzies, van stuitend egoïsme,
van gevaar, zelfs van dood en verderf. De bombardementen op de
Mauserfabrieken gingen gepaard met een poging de gebouwen
aan het zicht van de Tommies te onttrekken door uit chemische
dampen samengestelde wolken te spuien, die als een deken het
Neckardal afsloten. Je zou er nu nog van gaan hoesten.
Een afbeelding uit
1943 van een deel van
de Mauser wapen
fabrieken in Obern
dorf aan de Neckar,
Schwarzwald.
122
