JO DEN HERDER De koffer, die Wannes den Herder mee terugnam staat nog steeds op de zolder van zijn geheugen. Af en toe gaat hij even open, als een geur, een geluid, een beeld associaties oproept. Of misschien als hij een bepaald boek leest. Crisis ü/e episode voor de oorlog speelt zich vooral af in Serooskerke. Het is een periode die wordt beheerst door de crisisjaren. De vader van Wannes, Kees den Herder, was in Koudekerke- Dishoek boerenarbeider. Zoals bij boerenarbeiders gebruikelijk is, had hij een klein lapje grond voor zichzelf, anderhalf gemet zand grond onder aan de duinen. Hij wilde wel wat meer en zag zijn kans schoon in 1928, toen hij een spulletje van zes gemet, zeg twee-eneenhalve hectare, in Serooskerke kon kopen. Niet aan een stuk, maar in een stuk of vier, vijf kavels, variërend van poelklei, dat als grasland kon dienen, tot zavelige kreekruggrond, waar wat op te verbouwen viel. Het leek een goede investering. Alle hoop was gevestigd op een betere toekomst. De tijd was ernaar. Na de eerste wereldoorlog was er een gigan tische vraag naar van alles en nog wat, dat de wederopbouw kon dienen. Wegenbouw, woningbouw, spoorwegen. Het gevolg van de investeringen was een opbloei van bedrijven, stijgende koersen van de aandelen. In plaats van geld tegen een lage rente op de bank te zetten kozen veel kleine spaarders en grote beleggers ervoor om veel van hun geld, of zelfs al hun geld in de alsmaar stijgende aandelen te beleggen. Er werden zelfs leningen afgeslo ten om de winstgevende aandelen te kunnen kopen. De aandelen stegen door die vraag op hun beurt tot exorbitante hoogten, sommige tot het twintigvoudige van hun reële waarde. Natuurlijk kon dat niet zo blijven. Zeker niet in een tijd, waarin regeringen nog geen marktregulerend beleid voerden. Als dan de reële markt verzadigd raakt, hoeft er maar iets te gebeuren, of het kaartenhuis stort ineen. De zwarte donderdag van 24 oktober 1929 was het begin met een koersval van 18 punten op de beurs van New York. De week daaropvolgend donderde het bouwwerk van vertrouwen in de economie volledig in elkaar. Op dinsdag de 29ste oktober kon je met je aandelen niets meer beginnen. Niemand wilde ze meer hebben. Banken en bedrijven vroegen uitstaande leningen terug, maar er viel eigenlijk niets terug te vragen, omdat de tegenwaarde van de 123

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeelandboek / Zeeuws jaarboek | 1997 | | pagina 125