Na decennia van miskenning krijgt Maerlant met dit boek einde
lijk opnieuw de aandacht die hij verdient. Van Oostrom weet de
lezer op een levendige manier door Maerlants wereld te leiden.
Kees Fens noemde het boek 'even knap in het detail als in de syn
these'. De lezer neemt er met genoegen uitweidingen bij, die het
boek aanvankelijk wat ondoordringbaar maken de auteur wil er
als het ware heel de middeleeuwen bij betrekken.
Een tweede publicatie gaat op een meer visuele manier terug naar
de bronnen. Het betreft een facsimile-uitgave van excerpten uit
het meesterwerk van Maerlant. 3
Spiegel Historiael
l^yen wereldgeschiedenis schrijven op rijm, beginnend bij de
schepping en eindigend met de eerste kruistocht: dat deed Jacob
van Maerlant. Hij was ongeveer 54 jaar oud toen graaf Floris V
van Holland in 1284 bij hem de bestelling plaatste, die hij uitvoert
tot de merkwaardige laatste zin, waarmee het werk abrupt
eindigt: 'Het begrip voor het feit dat Jacob van Maerlant op deze
plaats moet rusten en moet wachten tot God het hem vergunt
om er zich weer aan te zetten en te dichten over de dingen die
hierna volgden'. Maar Maerlant stopte er definitief mee.
Maerlants Spiegel Historiael kost de auteur vier jaren; het is
zijn laatste werk dat terecht zijn magnum opus wordt genoemd.
In 91.000 verzen behandelt de Spiegel Historiael de wereldge
schiedenis van de schepping tot de eigen tijd. Er wordt daarbij
vooral aandacht besteed aan belangrijke vorsten en aan de lotge
vallen van het christendom. Ook de pausen, de theologen, filoso
fen en dichters komen aan bod. Maerlant schreef zijn Spiegel
Historiael tussen 1284 en 1290. Naar middeleeuwse maatstaven
was hij al een oude man. Zijn 'Spiegel' is een bewerking van de
Speculum historiale, een 31-delige encyclopedie die de dominicaan
Vincentius van Beauvais omstreeks 1250 schreef in opdracht van
de Franse koning Lodewijk de Heilige.
Waarom gaf Floris V aan Maerlant de opdracht? We vinden
een goede schets van het leven van deze belangrijke graaf in de
tentoonstellingsgids voor Damme. Floris V kende een vrij
penibele jeugd. Op tweejarige leeftijd verloor hij zijn vader,
Willem II, graaf van Holland en bovendien Roomskoning, die
in 1256 door de West-Friezen werd vermoord. Het graafschap
188
