SOCIAAL ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN
Het werkloosheidspercentage zal in de periode 1997-2002 in Zeeland dalen met 1,3%,
landelijk met 1,4%.
Zeeland kent uitgesproken lage werkgelegenheidsdichtheden en een geringe verstedelijkingsgraad.
Desondanks weet Zeeland de relatieve ontwikkeling van de werkloze beroepsbevolking onder
het nationale gemiddelde te houden. Zowel de ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen als van
de beroepsbevolking is lager dan het nationale gemiddelde. Sectoraal gezien is het beeld divers.
De groothandel, detailhandel en banken, verzekeringen en zakelijke diensten groeien als regionale
werkgever relatief sterk. De landbouw neemt meer in belang af dan nationaal.
Met name de voeding, chemie, en verkeer en vervoer zullen naar verwachting in de toekomst een
ongunstige ontwikkeling van het aantal arbeidsplaatsen vertonen.
Regionaal product en investeringen
In Zeeland werd in 1995 voor circa 30 miljard gulden geproduceerd. Na aftrek van het verbruik
resteert volgens voorlopige CBS-becijferingen 15 miljard gulden aan toegevoegde waarde (tegen
marktprijzen). In totaal 40,4% van de totale toegevoegde waarde in Zeeland wordt gevormd in de
nijverheid (landelijk 28,8%). Met name de chemie speelt hierbij een grote rol. Het aandeel van de
diensten in Zeeland is 55,2% (landelijk 67,7%) en van de landbouw/visserij 4,4% (landelijk 3,5%).
In de periode 1991-1995 is het bruto regionaal product in Zeeland gemiddeld jaarlijks met 0,7%
gestegen. Landelijk bedroeg de gemiddelde jaarlijkse groei 1,8%. In de volgende tabel volgt een
overzicht, waaruit blijkt dat de laatste jaren beduidend beter waren dan de eerste twee jaren.
Ontwikkeling bruto regionaal product tegen factorkosten (volumemutaties)
in Zeeland en Nederland:
Zeeland
Nederland
gemiddeld periode 199 1 /'95
0,7%
1,8%
1991/'92
-0,5%
1,9%
1992/93
-3,1%
0,4%
1993/'94 voorlopig
4,9%
3,0%
1994/'95 voorlopig
1,5%
2.0%
Uitgedrukt per hoofd van de bevolking is het regionaal product in Zeeland 3% hoger dan landelijk;
per arbeidsplaats ruim 10% hoger. De toekomstverwachtingen zijn positief. Voor 1997 en 1998
verwacht onderzoeksbureau NYFER ("de club van Bomhoff") voor Zeeland een grotere groei van
het regionale product dan landelijk. In 1997 stijgt het volgens de onderzoekers met 5,5% (landelijk
3,2%) en in 1998 zelfs met 5,9% (landelijk 3,7%). Met deze groeicijfers, vooral te danken aan de
industrie, is Zeeland koploper in Nederland. Ondanks de grote groei van het regionale product
blijkt uit NYFER-cijfers dat de werkgelegenheidsontwikkeling naar verwachting minder hard stijgt.
Het arbeidsvolume zal in 1997 stijgen met 1,6% (landelijk 1,5%) en in 1998 met 1,4% (landelijk 1,7).
De investeringen in de industrie zijn in Zeeland al vele jaren hoog vergeleken met het nationale
gemiddelde. Zij zijn sterk beïnvloed door de relatieve oververtegenwoordiging in Zeeland van de
kapitaalintensieve chemische sector. Er is evenwel een duidelijke dalende lijn te bespeuren.
Investeringen in vaste activa in de nijverheid bij bedrijven met minimaal 10 werknemers
Zeeland (x ƒ1 min) Zeeland in Nederland
1985-1987 gemiddeld
849
5,7%
1988-1990 gemiddeld
583
3,7%
1991-1993 gemiddeld
485
3,3%
1994
373
3.0%
1995
392
2,8%
210