DE ZEEUWSE VERDRONKEN DORPEN
Inzoomen op een verdronken dorp: Valkenisse
Het Zuid-Bevelandse Valkenisse is het enige verdronken dorp in
Nederland dat globaal in kaart is gebracht. Dit is te danken aan de
samenwerking van verschillende archeologische instanties: het
Provinciaal Archeologisch Centrum Zeeland (nu Stichting Cultureel
Erfgoed Zeeland Archeologie), de Archeologische Werkgemeenschap
voor Nederland (AWN) en de Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek (ROB).
Valkenisse is omstreeks het eind van de twaalfde eeuw gesticht. Na vele
keren door vloeden te zijn geteisterd, ging het zoals gezegd in 1682 defi
nitief verloren. Het werd bedekt met een dik slibpakket, maar kwam
door erosie nu en dan weer tevoorschijn. Zo ook in 1990. Dit proces van
erosie bedreigt echter nu ook de resten van het dorp zelf.
Begin 1999 werd in het inmiddels ook door schatgravers gefrequenteerde
Valkenisse een verbod op de metaaldetector van kracht. Sinds 15 januari
2001 is Valkenisse een beschermd archeologisch monument.
Booronderzoek in het
verdronken Valkenisse,
1996 (SCEZ Archeologie).
Onderzoek
Juist op de plaats van de sterkste afname van de slikken en schorren van
Waarde liggen de restanten van het dorp. Sinds 1994 zijn met behulp van
een meetsysteem van pvc-buizen grote delen
van het voormalige dorp ingemeten en gete
kend. Uitgangspunt bleef steeds dat er niet
dieper in de ondergrond gegraven wordt dan
voor het onderzoek noodzakelijk is.
In 1995 verschenen de eerste resultaten in
boekvorm. In deze publicatie Valkenisse en
Keizershoofd werd een voorlopige plattegrond
gepubliceerd met daarop de kerk, een deel
van de kerkhofmuur, enkele huizen, een
straatje van natuursteen en de dorpsput, de
'vaete'. Tevens werd van de directe omgeving
een zogenaamde vlekkenkaart gepubliceerd
met daarop de belangrijkste andere bewo-
ningsrestanten.
Na de publicatie ging het onderzoek verder.
Tijdens twee campagnes in 1995 en 1996 is de
omgeving van de kerk, inclusief vele tientallen
skeletten, onderzocht en opgemeten.
Voorzover mogelijk uiteraard: het grote pro
bleem van Valkenisse is, dat grote delen van
het dorp al in eerdere perioden blootspoelden
en daardoor sterk erodeerden. Niettemin is de
overzichtstekening inmiddels uitgebreid met
een tiental huizen en de vrijwel volledige plat
tegrond van het kasteel van de heren van
198
