DICHTER BIJ DE ZEEUWSE DELTA
kunt maken, mensen zich bewuster zullen worden van de waarde ervan.
Hopelijk zal men dan anders (lees: verstandiger) met het blauwe goud
omgaan.
De teloorgang van een 'gouden rivier'
De waarde van water kan fraai worden geïllustreerd aan de hand van de
opkomst en teloorgang van de vlasindustrie in Oost-Vlaanderen. De Leie,
een van de belangrijkste zijrivieren van de Schelde, werd in het begin van
deze eeuw door de Engelsen nog 'the golden river' genoemd. Volgens
Adelheid Vanhille, medewerkster van de Milieuboot in Vlaanderen,
waren de natuurlijke omstandigheden van de Leie ideaal voor het
planten van vlas. Vanuit Frankrijk, Nederland, Engeland, Duitsland en
Rusland werden zelfs vlasplantjes aangevoerd om deze in het vruchtbare
Leie-water tot volle wasdom te laten komen. Over een lengte van 80 km
waren miljoenen goudkleurige vlaskapelletjes zichtbaar in het rivierland
schap van Oost-Vlaanderen. In 1913 waren er nog circa 13.000 arbeiders
actief in de vlasteelt en bedroeg de opbrengst meer dan 120 miljoen kg
vlas. Vanhille: 'Het enorme succes van de vlasindustrie was ook de oor
zaak van de teloorgang. Door de waterverontreiniging veranderden de
omstandigheden voor de vlasteelt. De economische schade was aanzien
lijk. Vissterfte was het gevolg. Blekerijen en brouwerijen konden het
water niet meer gebruiken.
De scheepvaart werd sterk gehinderd door de vele vlaswortels. In 1943
kwam er een definitief verbod op het planten van vlas in de Leie. De op
mars van kunstvezels in de jaren 50 betekende de definitieve doodsteek
voor de vlasindustrie'.
De opbrengsten en verliezen
van de Oosterscheldekering
Een voorbeeld dichter bij huis is de veelbesproken stormvloedkering in
de monding van de Oosterschelde. Net als bij de toepassing van nieuwe
medicamenten kunnen vervelende bijwerkingen pas sluipenderwijs en
op langere termijn boven water komen. Veel van deze bijwerkingen
waren en konden niet worden voorzien in 1976, toen de Nederlandse
regering het besluit nam tot het bouwen van de Oosterscheldekering.
Los van deze bijwerkingen is het besluit tot bouw van de kering van
grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van het integraal water
beheer, al was die term toen nog niet uitgevonden. Volgens Hendriksen
(Zeelandboek 3) zijn bepaalde effecten van het Deltaproject in het verle
den wel onderkend, maar wellicht niet goed ingeschat of gekwantifi
ceerd. "Of we tillen er zwaarder aan dan in het verleden".
Onderzoekers van de Erasmus universiteit in Rotterdam ontwikkelen een
methode om de opbrengsten en verliezen van watersystemen in beeld te
brengen. Ook onderzoekers als Constanza proberen de waarden van eco-
50
