ZEEUWS CENTRUM NATUUR EN LANDSCHAP
Ook de maar net afgelopen eeuw heeft zijn eigen verhaal. Meer dan ooit
is in de 20e eeuw de landschappelijke ontwikkeling in een stroomversnel
ling gekomen: ruilverkavelingen, de technologisering van de landbouw,
industrialisatie en verstedelijking hebben een ingrijpend stempel op
Zeeland gedrukt. Ook dat behoort in een juiste context verteld te worden.
Ten derde zou het interessant zijn om te laten zien wat er nog te vinden
is aan historische sporen in het hedendaagse landschap. Kreekresten,
welen, vliedbergen, dijken, inlagen en hollestellen kunnen dan de revue
passeren. Echt dramatische sporen van het verleden zijn de restanten van
verdronken dorpen die meestal verborgen liggen in de bodem, maar die
soms door erosie van de overdekkende sedimentlagen zichtbaar worden.
Dit is bijvoorbeeld nu het geval voor het verdronken dorp Valkenisse in
de Westerschelde.
Vervolgens moet de natuur in de provincie, zowel de 'pure' getijden-
natuur die onlosmakelijk verbonden is met estuaria en kustgebieden,
als de 'cultuurnatuur' die binnendijks in het spoor van de inpolderings
geschiedenis is ontstaan, natuurlijk uitgebreid aan bod komen. Daarbij
is het allicht van belang om juist die verbinding tussen ontstaansgeschie
denis en huidige natuurwaarden te belichten. Verder kan ook de inter
nationale betekenis van de natuur in het deltagebied, bijvoorbeeld voor
trekvogels, een goed aandachtspunt zijn.
En: Tast but not least'; het centrum moet uiteraard een inspirerend ver
trekpunt zijn voor ontdekkingstochten in het 'echte' landschap. Het moet
verwijzen naar buiten, en mogelijkheden aanreiken voor eigen verken
ningen in het buitengebied. Dit kan door bijvoorbeeld excursies aan te
bieden of landschapsroutes onder de aandacht te brengen.
Realisatie
Of het zover komt? Natuurlijk zijn er praktische problemen die reali
satie niet gemakkelijk maken. De Orangerie van Westhove waar nu het
Zeeuws Biologisch Museum is gevestigd, is een betrekkelijk klein gebouw
dat weinig mogelijkheden biedt voor een volwaardige expositie over het
thema natuur en landschap. Uitbreiding van de expositieruimte met het
kasteel Westhove is een zeer aantrekkelijke optie, die het dan ontstane
museumcomplex een enorme allure zou geven. Bovendien zouden, ge
koppeld aan de expositie, extra mogelijkheden ontstaan: culturele evene
menten, concerten, en eigentijdse tentoonstellingen van kunstzinnige
aard. De enorme toegevoegde waarde van een spannende wisselwerking
tussen kunst, natuur en landschap is elders in Nederland al meer dan
voldoende bewezen. Het kasteel is echter op dit moment een verblijfs-
locatie van de Nederlandse Jeugdherbergcentrale, die begrijpelijkerwijs
ook veel waarde hecht aan de uitstraling en attractiviteit van het kasteel.
Alternatieven zijn hier echter denkbaar. Daarnaast spelen uiteraard de
financiën een grote rol. Musea zijn dure voorzieningen. De reguliere
verkoop van entreebiljetten dekt nooit de kosten van exploitatie, en
financiële ondersteuning is dus altijd nodig.
145
