Taboe
DE RAMP
(noot in de tekst):
Dit was een eigen
productie van het Zeeland
Nazomerfestival 2002
Maar wat opvalt is dat in bijna alle ooggetuigenverhalen - net als in de
publicaties - de mededelingen beperkt bleven tot het doorgestane leed.
Dat leed - soms gekoppeld aan verhalen over de heldendaden van indi
viduele burgers - is weer naar boven gehaald. Maar de vraag of er ook
personen en instanties medeverantwoordelijk waren voor al dat leed, is
amper aan de orde gesteld. Dat deel van het verhaal blijft kennelijk voor
de meeste mensen een taboe. En daarmee leveren ze tevens het bewijs
dat de ramp door de meeste mensen nog steeds niet echt is verwerkt.
Er was minstens één uitzondering. Dat was het prachtige toneelstuk
'Coupure' dat tijdens het Zeeland Nazomer Festival een week lang op
een stoppelveld in Zonnemaire werd gespeeld voor een groot en dank
baar publiek1. De opvoering van het stuk werd daarna in allerlei zalen
en zaaltjes voortgezet.
In 'Coupure' werd de dijkgraaf die ooit verantwoordelijk was voor de
dijk en voor het alarmeren van de bevolking (maar die verantwoordelijk
heid niet waarmaakte) geconfronteerd met het leed van de vrouw die
daardoor haar kind die nacht verloor. Het was een fictieve situatie, maar
dan wél een die zeer dicht bij de trieste werkelijkheid lag.
'Coupure' stond voor een collectief verwerkingsproces. Maar het bleef tot
'Coupure' beperkt. Noch in de kranten, noch in de tv-serie, noch in de
herdenkingsboeken, de bioscoopfilm en de exposities werd de koppeling
gemaakt tussen het leed en de menselijke verantwoordelijkheid ervoor.
Zelfs in 'Eilandennieuws', de krant die een halve eeuw geleden de
'schuldvraag' niet uit de weg ging - wij dienden in de ramp de straffende
hand van God te zien voor ons zondige leven - beperkten de meeste
lezers zich tot verhalen over leed en heldendom.
Ook de overheid - de provinciale diensten, de gemeenten en waterschap
pen en andere organisaties en instanties die ten tijde van de ramp verant-
Scène's uit 'De Coupure'
Foto: Lex de Meester
38
