Kenmerkend voor zowel fotografie als winkel is een diffuse verleiding, die zich richt
op associaties en gevoelens. Het gekke is dat daarmee een oude gedachte opnieuw
vorm krijgt. De plechtige, haast sacrale sfeer die de objecten omsluiert in een muse
um en waarvan men vaak aanneemt dat zij de bezoeker afschrikt, wordt hier via een
andere weg gelegitimeerd, behouden en van glamour voorzien.
Het medium film, dat een belangrijk stempel drukt op de nieuwe inrichting, voegt
daar nog iets aan toe: bewegend beeld, de wijze waarop kleding valt om het lichaam
(dat overigens in de loop der eeuwen behoorlijk veranderd is), het ruisen der rokken,
het meppen van de ketting en het tingelen van de strikken. Film geeft een ruk aan
onze beeldvorming door het object heel dichtbij te halen. Hij beinvloedt onze percep
tie door de streekdrachten in een nieuw perspectief te plaatsen en ze een eigen leven
te geven.
Het bezwaar tegen deze presentatievormen, zal men zeggen, is dat ze te weinig ver
trouwen schenken aan de zeggingskracht van het getoonde object. Door het scheppen
van een sfeer, een verhaal rondom dat object, leiden ze de aandacht af van de oor
spronkelijke reden voor het museumbezoek. Ook zou men kunnen vrezen voor een
overschot aan verbeelding waardoor de geschiedenis wordt vervalst, zoals dat al zo
vaak in kunstmusea gebeurt omdat men liever schoonheid dan waarheid koestert.
Ten slotte kan het probleem zich voordoen dat de presentatie zo goed gemaakt wordt
dat ze gaat concurreren met het
getoonde object. In een enkel geval
zal het voorkomen dat een begelei
dende film meer kijkers trekt dan
het collectiestuk. Ik geloof echter
dat het museum verliest als het niet
de grenzen van deze sfeerbehande
ling, verbeelding en concurrentie
opzoekt. Als die grenzen niet wor
den verkend verarmt de presentatie
en zal de collectie op den duur het
onderspit delven.
Als je er goed naar kijkt is de
associatieve vorm in het geheel
niet vreemd voor een museum:
het benadrukken van schoonheid
en verleiding, inzoomen op detail,
vertoon van glamour, suggestie
van beweging, ze beantwoorden
alle aan de doodgewone behoefte
van bezoekers eerst te kijken en
voelen, pas daarna geschiedenis
te horen en om uitleg te vragen.
