Wytze Patijn tekent
voor Vlissing#n
Stedenbouwkunde en architectuur
als schakel tussen verleden en toekomst
Stedelijke identiteit in maritieme sfeer
KEES BOS
Vlissingen heeft een nieuw oud stadhuis. Oude wijn in een nieuwe zak? Een stad
besturen is opener, transparanter dan een halve eeuw geleden. Althans, dat belijdt
men. Daar hoort een stadhuis bij, dat die bestuurlijke transparantie representeert. Het
oude afbreken is een optie, waar sommige gemeenten of samengevoegde gemeenten
voor kiezen. Soms kan het niet anders, soms is het gemakzucht door historisch onbe
nul. Vlissingen, stad getergd door oorlogen met verwoestingen en uitgedaagd door
maritieme ontwikkelingen met economisch elan voor de stad. gepaard aan stedelijk
ruimtebeslag, had oude stadhuizen verloren zien gaan. Het meest indrukwekkende
was een renaissancistisch gebouw uit 1594 van een allure, gelijk aan die van het
Antwerpse stadhuis. Het stond op de Grote Markt. In de strijd tussen het toenmalige
Franse, napoleontische bewind en de Britse ambitie 'to rule the waves' is het in 1809
onder Engels bombardement geruïneerd. Bijna tien jaar later werd het uit 1733 date
rende Van Dishoeck patriciërshuis aan de Houtkade verbouwd tot stadhuis. Dat was
in 1818. Uitbreiding van de werf 'De Schelde' en een voor een leek niet meer traceer
baar bestuurlijk gekrakeel leidde tot sloop in de jaren tachtig van de vorige eeuw.
Inmiddels was in 1937 al besloten voor de bouw van een nieuw stadhuis bij wat een
Nieuwe Markt zou moeten worden. Dirk Roosenburg tekende ervoor. Hij overleed in
1962. Het resultaat uit 1965 had sporen van zijn compagnon en opvolger, de architect
Luyt, "die niet 'des Roosenburgs' waren". Dat zegt Wytze Patijn. Een onevenwichtig
heid, die absoluut niet correspondeerde met de architectonische balans van bijvoor
beeld het Wooldhuis, dat ook uit Roosenburgs koker stamt. Wytze Patijn heeft binnen
de contouren van Dirk Roosenburg een nieuw stadhuis voor Vlissingen gemaakt dat
recht doet aan historisch bewustzijn en aan transparantie van bestuur. Dit nieuwe
gebouw en het omliggende plein vormen een markant kenmerk van de stedelijke
identiteit van de stad, zoals ook de boulevard, de oude binnenstad, het middengebied
dat zijn en waaraan de te ontwikkelen kenniswerf en een nieuwe invulling van het
KSG-terrein zullen worden toegevoegd. Het zijn kenmerken, die. samen met zijn
maritieme atmosfeer onder een eeuwig ritme van eb en vloed, Vlissingen een bijzon
dere eigenheid geven. Stad waar Vlissingers trots op zijn. Stad waar Wytze Patijn van
kinds af aan affiniteit mee heeft. Misschien voelt hij als geboren Rotterdammer met
de geuren van water en havens in zijn neus daarom zo goed het karakter van de stad
en de mentaliteit van Vlissingers aan. "Net als Rotterdam is Vlissingen een no-nonse
stad", zegt hij. "Niet dat gecultiveerde, maar heel direct. Als een Rotterdammer inge-
137