mmmmrnm
Europese erkenning
EEN ONMOGELIJKE ZENDING
Op 5 november 1992 is een Europees Handvest voor streektalen of talen van minderheden door lidstaten en Zwitser
land opgesteld. Van deze tekst is de vertaling verschenen in het Tractatenblad van het Koninkrijk der Nederlanden
(1993, nr. 199). In 1996 is dit handvest bij wet door het Nederlandse parlement goedgekeurd en in 1998 zijn in het
genoemde Tractatenblad aanvullingen en wijzigingen gepubliceerd. Toen is daarin tevens vastgelegd welke staten
het handvest inmiddels hadden ondertekend, alsook de wijze waarop deze het handvest van toepassing hebben
verklaard. Bij die gelegenheid is daarin opgenomen dat Nederland het Fries, het Nedersaksisch en het Limburgs
erkent. Tevens is toen vastgesteld dat de term streektaal niet meer gebruikt zal worden, maar dat regionale taal
deze term vervangt. Bij het Europese handvest behoort bovendien een uitleg, het zogenaamde explanatory report
waarin doelstellingen, interpretatie van bepalingen, begripsomschrijvingen en dergelijke zijn opgenomen.
Deze documenten betreffen in de eerste plaats talen. Het gaat niet om de sprekers, niet om de minderheden.
Het handvest beoogt een cultureel doel om taalverlies en verlies van taalvariatie tegen te gaan. De uitvoering
van het handvest is een nationale aangelegenheid, geen Europese. Dit handvest mag niet gebruikt worden voor
de beleid van de talen Van immigranten.
Voor het Nederlands kan men zich niet beroepen op dit handvest. Evenmin trouwens op een ander document,
want het Nederlands nergens vastgelegd als officiële taal van het Koninkrijk. Formeel is het Nederlands nooit
erkend. Noch in onze grondwet of in enig ander officieel vaderlands document, noch in een Europees handvest
heeft het Nederlands een officiële erkenning. De status blijkt slechts indirect uit het feit dat Nederlands een
Europese werktaal is.
Waaraan moet het Zeeuws voldoen om erkend te worden? In artikel 1 van het Handvest worden de criteria
omschreven waaraan een streektaal moet voldoen, wil die voor erkenning in aanmerking komen:
a. De te erkennen streektaal: (a) wordt van oudsher gebruikt; (b) wordt binnen een gegeven gebied gesproken; (c)
wordt door burgers van de Staat gebruikt die een in aantal kleinere groep vormen dan de overige bevolking van
deze Staat; (d) verschilt van de officiële taal of talen van de staat; (e) is geen dialect van de officiële taal of talen;
(f) is geen taal van migranten.
b. De term gebied beschrijft het geografisch gebied waarbinnen de te erkennen streektaal een uitdrukkingswijze is
van een voldoende aantal mensen, die het nemen van de verschillende beschermende en stimulerende maatregelen
rechtvaardigt.
bestond uit vier personen, wetenschappers, allen in meer of mindere mate betrokken
bij dialectologisch onderzoek. De bevindingen van de adviesgroep zijn verwerkt in
de definitieve haalbaarheidsstudie. Vervolgens is dat alles voorgelegd aan een com
missie voor dialectbevordering, een groep van niet minder dan 26 personen, vooral
gerelateerd aan de eerder genoemde stichting en vereniging. Dezelfde personen die
in de werkgroep erkenning zaten, kom je ook tegen in deze commissie. Onduidelijk
is de status van die commissie. Hoe is de samenstelling tot stand gekomen, wanneer,
met welk doel? Waarom heet die commissie voor dialectbevordering en niet taalbe
leid of dialectbeleid of zoiets? Hoe dan ook: iedereen en alle commissies en werk
groepen waren ervan overtuigd 'dat het Zeeuws voor erkenning in aanmerking komt'.
De vraag of dat wenselijk was, is wellicht onder deze werkgroepsleden niet gesteld.
We kunnen hier geen parafrase van het haalbaarheidsonderzoek geven, slechts enkele
argumenten en elementen noemen: dat het Zeeuws reeds sedert eeuwen gesproken
wordt, is eenvoudig aan te tonen.
peevurke
Mit 'n peevurke wööre
de peeën uutedae.
mar je mot zurge, da
de peeën gaef bluve.
94
