Het medium film kan door suggestie die afstand wel verkleinen. Film ver
fijnt met verschillende effecten onze beleving van objecten en brengt ze
daarmee dichtbij. Hij laat ons beter voelen hoe ze werken, hoe ze klinken
en zelfs hoe ze er uitzien. Een van de manieren waarop film dit doet, is door
de objecten in een beeldcontext te zetten. Bij de aflevering over fabeldieren
ziet men de machtige narwals hun boortanden op het water slaan, bij de
aflevering over de huwelijkscadeaus wordt er gefilmd in een trouwzaal,
een uitzetwinkel en een schoonheidssalon. Film prikkelt ook zintuigen die
het kijken ondersteunen. In de televisieprogramma's hoort men bijvoorbeeld
het tingelende slaan van een oude Japanse klok, een kris die uit haar schede
wordt gehaald, het uitwapperen van een schort en het zachte rinkelen van de
vingerhoedversieringen op een Indiaanse jurk. Ook worden allerlei geluiden
gebruikt die weliswaar niet met dit specifieke object maar met een gelijk
soortig object worden voortgebracht, zoals een penseel bewegend op doek
en het loeien van een pelgrimshoorn. Een derde manier waarop film de
afstand tussen bezoeker en object verkleint is door uitvergroting en de sug
gestie van beweging en focus. De filmcamera maakt minutieuze versierin
gen, inkervingen en materiaaldetails zichtbaar die met het blote oog niet of
nauwelijks waarneembaar zijn. Zo tonen de televisieprogramma's voor het
eerst aan bezoeker en kijker de ongelofelijk rijke versieringen op alle pane
len van een zakzonnewijzer uit 1604. de prachtige kralenpatronen op een
negentiende-eeuwse tabakszak van de Zwartvoet indianen en de teksten
en tekeningen op een zestiende-eeuwse gildebeker en zilveren vingerhoed.
De zichtbaarheid wordt niet alleen bevorderd door de sterk uitvergrotende
lens van de camera, maar ook door de objecten te laten draaien, als gevolg
waarvan het oog langs,
rondom, boven en onder
het object wordt geleid.
Voor het oog en object
wordt een ideale licht
situatie geschapen, die
de objecten een glans,
helderheid en scheipte
geeft, een aura waar
voor we bij mensen het
onvertaalbare Engelse
woord glamorous
gebruiken.
103
