Encursies in het thuisland van Jan de Zwart
De Amsterdamse onderwijzer die in een bloemenhalletje begon met kruiden te
verkopen is inmiddels een bekende groothandelaar geworden. Piramide in Vee-
nendaal. Vanwege de lagere productieprijzen heeft hij de Oosteuropese boeren
ontdekt. Op zijn verzoek heeft Jan een lezing in Bulgarije gehouden, maar Jan had
al snel in de gaten dat de interesse daar meer lag in het binnenhalen van project
subsidies dan in de fijne kneepjes van het biologisch verbouwen van de kruiden.
En Jan heeft eigenlijk alleen maar een boodschap aan mensen die echt geïnteres
seerd zijn. Mensen die in het landschap zijn geïnteresseerd, in de geschiedenis, in
de veranderingen.
Hoogleraren uit Gent en studenten komen bij hem. Hij voert ze door het land
schap, hij vertelt wat hij weet, hij werkt mee aan onderzoeksprojecten, bijvoor-
Fietsers bekijken de Kavanne, een
verplaatsbare houten hut op slede
of wielen, waarin de schaapherder
overnachtte als hij met zijn kudde
ver van de hoeve verbleef- Deze
is gemaakt naar een model dat
honderd jaar geleden in deze streek
gebruikt werd. De Stichting Dijk- en
Krekenbehoud West-Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft voor dit model
gezorgd Jan de Zwart was er een
initiatiefnemer van.
beeld naar hoe het middeleeuwse landschap van West-Zeeuws-Vlaanderen eruit
moet hebben gezien. Anderhalf tot twee meter onder de oppervlakte zijn er nog
sporen van. Jan heeft zelf vroegmiddeleeuwse schapenboerderijen via grondborin
gen teruggevonden. Nog van de tijd van vóór de bedijking. 'Dat is zo'n beetje mijn
specialiteit geworden hè. Die plekken zoeken, zonder datje nou echt opgravingen
doet.'
Voor toeristen geeft Jan excursies. Eerst een half uurtje in het theehuis voorberei
den aan de hand van historische en geologische kaarten. Dan een wandeling van
een uurtje of twee in de omgeving. Jan vertelt, wijst naar de lichte welvingen, de
hoogteverschillen, de nog herkenbare plekken van verdwenen dijken. Hij vertelt
ook over de vroegere en recente veranderingen. Waar landbouw zich vernieuwt,
heeft dat consequenties voor het landschap. De verbetering van de ploeg in de
middeleeuwen, het gaan zaaien op rijen, maar ook heel recent de Brabantse boer-
eninvasie met Brabantse boerderijenbouw en veeteelt, die in het landschap een
kenmerkende toets aanbrengt.
