Een land van opbouw en afbraab
Sommigen herinneren zich hoe het vroeger anders was. Dat van nóg vroeger is
vastgelegd in verslagen van hen, die in archieven of grondsporen zijn gaan speu
ren naar het verleden. Uit hun verhalen komt een geschiedenis van breukvlakken
naar voren. Net als bij een oud huis dat verbouwingen en renovaties heeft onder
gaan. In West-Zeeuws-Vlaanderen is sinds 2003 onder de titel 'Natuurlijk Vitaal'
een grootse landschapsverbouwing aan de gang, die nog minstens tot 2018 moet
duren. Een nieuw breukvlak sinds het vorige van inmiddels zo'n zestig jaar gele
den. Wie nog van voor d'n oorlog is, kan erover meepraten.
Als je veel verder teruggaat is hier niet alleen sprake van verbouwingen, maar ook
van een zich herhalende geschiedenis van opbouw en afbraak. Opbouw in een
eeuwenlange strijd tegen de natuur om land uit water te winnen en te bebouwen.
Gedeelte van
een kaart van
N. Visscher uit
tweede helft
17de eeuw.
Zeeuws Archief,
KZGW,
ZeI III.-657.
Afbraak, niet alleen door stormvloeden, ook door geplande inundaties als dat in
oorlogsstrategie tussen rivaliserende staten zo uitkwam. Ontpoldering avant la let-
tre. Het heeft de vitaliteit van het land niet altijd goed gedaan. Het enige positieve
ervan is dat het een laag vruchtbare, kalkrijke klei heeft opgeleverd.
Er waren tijden van bloei, er was ook veel verval. Ingrepen in het landschap ten
faveure van steden om een scheepvaartverbinding naar zee te behouden waren
bijna even zoveel mislukkingen, omdat de gegraven vaarwegen eenzelfde lot van
verzanding was beschoren als de eertijds natuurlijke zeearmen.
Al die dingen hebben het landschap getekend. Het is dat specifieke cultuurhis
torische landschapskarakter dat het uitgangspunt vormt voor de in gang gezette
'verbouwing' in het kader van 'Natuurlijk Vitaal'.
