steendrukken weet ik wel wat werken is, maar ik ben bang dat je door die fysieke
manier van werken ook het emotionele kwijtraakt, er onder werkt. Dat vind ik bij
veel schilders wel een probleem, dat je door de nadrukkelijkheid van de verf geen
emotie meer ziet. Het is ambacht, bijvoorbeeld bij wat het lyrisch expressionisme
genoemd wordt, bijna invullen en vaak zie ik dan in de toets een soort exhibitio
nisme. In olieverf werken zou voor mij als aquarelleren moeten zijn, olieverf met
een toets van lichtheid waardoor er contact blijft met je ziel. Je mag hopen dat je
je zelf blijft.
Ik geef ook les en dan moet je veel bekijken met leerlingen of studenten en veel
uitleggen. Andermans werk en die hele kunstgeschiedenis zitten in mijn hoofd,
een behoorlijk sediment van indrukken. Dat is ook nodig voor je onderwijs. In
hoeverre bepaalt dat je manier van kijken? Kom je daar los vanSoms denk ik dat
het voor je eigen ontwikkeling beter zou zijn om eens een tijd niks te zien, geen
kunst, geen werk van anderen. Je kop leegmaken.
Als je werk moet bespreken, kijk je niet alleen, dan moet je ook onder woorden
brengen wat de problemen zijn van het werk en hoe het gemaakt is. Gisteren zag
ik bijvoorbeeld op België een film over Renoir, met veel aandacht voor de tech
niek, je kon de toets volgen, je zag hoe hij het gedaan had. Zo'n ervaring heb ik
lang niet gehad. Vroeger als Ik op de academie in olieverf werkte, maakte ik met
mijn mond wel een smakkende beweging alsof het boter was. En gisteren bij die
documentaire betrapte ik mezelf er op dat ik dat gevoel weer had, de omgang
met het materiaal, dat pasteuze. En ook keek Ik heel technisch en geïnteresseerd
in de manier van werken. Ik besefte bijvoorbeeld ineens dat ik naar een kop keek
