Knooppunten en corridors
ZL
Oe essentie van regionale ontwikkeling
Stedelijke economische kernen in de oude tijd
Koos de Vos
In dit Zeelandboek is een artikel gewijd aan de positie van Zeeland als logistieke draai
schijf en aan de wijze waarop die positie versterkt kan worden. Ook worden de aorta's
van aan- en afvoer beschreven en komen Verbrugge als grootste verlader en De Vooruit
als grootste wegtransporteur van Zeeland aan bod. Zeelandboek heeft aan de eco
nometrist Koos de Vos, directeur NV Economische Impuls Zeeland, gevraagd om een
algemeen artikel te wijden aan regionale economische ontwikkeling. Zijn er naast het
benutten van de ligging aan diep vaarwater ook andere economische mogelijkheden
die door ondernemers - gesteund door bestuurlijk beleid - kunnen worden aangegre
pen voor een duurzame groei? De Vos beschrijft een model van knooppunten en cor
ridors, waaruit een aantal strategische aanbevelingen voortvloeien, aanbevelingen die
met name betrekking hebben op de groenblauwe oase die Zeeland óók is en moet
blijven. Hier volgt zijn betoog.
Eind 2007 las ik een stuk over de ondergang van het Romeinse Rijk. Hierin trof
mij een passage waarin de opkomst en teloorgang van onze oudste steden werd
besproken. Er werd gesteld dat de meeste van deze steden ontstonden op de kruis
punten van de geplaveide Romeinse heerwegen, de oudste handelsroutes in Europa.
Na de val van het Romeinse Rijk werden over deze wegen nauwelijks nog producten
aangevoerd. De aanliggende steden raakten als gevolg daarvan in verval. Mensen
gingen op zoek naar nieuwe, veilige routes om hun goederen te vervoeren. Die wer
den gevonden in bevaarbare waterwegen. Aan deze wateren ontstonden nieuwe,
krachtige, economische stadskernen. Jacques Ie Goff geeft in zijn boek De Cultuur van
Middeleeuws Europa een paar voorbeelden uit onze streken: "Kassei (in de buurt van
Duinkerken) en Bavai waren in de Romeinse tijd belangrijke knooppunten van heer
wegen. Beide steden werden vrijwel van de kaart gewist. Ook Tongeren onderging dit
lot. In de vijfde eeuw ging de stad langzaam te gronde. Haar plaats werd overgeno
men door Maastricht." (Kassei is het huidige Cassel; Bavai is het huidige Bavay in het
Franse departement Nord, vlak bij de Belgische grens.)
Ineens drong het tot mij door hoe actueel dit proces vandaag de dag nog steeds is, zij
het in andere en modernere verschijningsvormen. In dit artikel wil ik het proces van
opkomst en teloorgang beschouwen en meenemen naar de huidige tijd. Daarbij leg
ik het ook over een aantal ontwikkelingen in het huidige Zeeland.
