ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 2
.i£' - v &***- i
^a •-"*• V* 4) A
ft/A ;-4 '^-4%"'r; f* v^'
7 7 1 - -1 V
Kaarc van Orizand door Levinus Ruta, 1582. (Rijksarchief in Zeeland)
of buitengedijkte land (het gebied dat tussen
de zee- en inlaagdijk lag en meestal vroeg of
laat een prooi der golven werd) moest ver
goed worden en drukte op heel de polder. In
die tijd en veel later nog werd de onderzeese
vooroever niet of onvoldoende verdedigd. De
ingelanden konden aantonen, dat zij sedert de
bedijking ieder jaar meer dan 6 gulden per ge-
met onkosten gehad hadden. Zij hoopten, dat
de stroom zich verleggen zou en wilden graag
de polder behouden, maar daarvoor was nodig
het volgende jaar (1615) een nieuwe inlaagdijk
te leggen van 450 roeden lengte. Zij vroegen
„in dezen haren extremen noot" vergunning
voor deze inlaag en continuatie van de vrij
stelling van belastingen voor zeven jaar. Zij
eindigden hun rekest met verzoek om vrij
stelling van belasting op de kleine bieren (bier
van mindere kwaliteit) „overmits de arbeyders
nyet dan met toeseggen van den biercost
connen beweegt worden omme in den voors.
polder te commen wercken"0). Deze nieuwe
inlaag zou veel geld kosten en in het begin
waren dan ook de meeste ingelanden niet be
reid om in de kosten hiervan bij te dragen.
Zij voorzagen zulke hoge uitgaven, dat zij
liever hun land wilden prijsgeven. Prijsgave
echter betekende voor „Zijn Furst. Genade"
Philips Willem groot nadeel, want dan zou
hij „verloopen hebben den jaerlijxen pacht
vant lant in den selven polder van Oresande
gelegen, maer oock alle de thienden van den
zeiven polder ende anders"7). De inlaag kwam
tot stand, maar in de rekening over 1620 8)
wordt al gesproken over het gewezen dorp
Orizand. Er hadden maar weinig mensen ge
woond, die gestorven of vertrokken waren en
in 1620 waren slechts twee huisgezinnen meer
aanwezig, „leggende d'erven ende tkerckhoff
van den dorp t'eenenmaele gemeyn".
Uit dit jaar (1620) is een originele kaart van
Noord-Beveland aanwezig op het Algemeen
Rijksarchief, die ons de positie van Orizand
laat zien 9). Wanneer wij ter vergelijking hier
naast leggen de kaart van Orizand getekend
door Levinus Ruta (Lieven Ruyte) in 1582 10),
vallen direct de grote verschillen in het oog als
gevolg van de stroomaanval. Op laatstge-
42
