No. 2 ZEEUWS TIJDSCHRIFT ISKl'KC Omsandt SCHOVSSX DYE F' Noordzijde van Noord-Beveland, 1620 (ged. van de kaart van J. en F. Symonsz. Indervelde). genoemde kaart is Orizand door een smalle kreek De Vijsse in twee delen gescheiden. Veertig jaar later is het smalle middengedeelte van het eiland, waarschijnlijk door verbreding van de Vijssekreek, weggespoeld. Eveneens zijn grote stukken van het voorland buiten de polder opgeruimd. Korte uitstekende dijksge- deelten wijzen de richting aan waar vroeger de zeedijken gelegen hebben. Op de kaart van 1582 komen enige viuchtbergen met gebouwen voor, die stellen genoemd worden. Deze dien den de herders met hun schapen tot een schuil plaats bij ruw weer en hoge vloeden. Deze verblijven voor de herders (stellenaars) waren vrij permanent. De gorssingen van heel Ori zand werden in 4 percelen verpacht voor negen jaar en werden genoemd naar de stellen, van oost naar west: 't Vael en Rey(g)ershil, de Plate en 't Oosteynde, Meelblok (Middel- blok) en de Hamel, het Ouweleck n). Alg. Rijksarchief) Goed is ook de situatie van 1620 na te gaan op het kaartje, als bijlage IIB gevoegd achter het werkje van Conrad 12). Hierbij doet zich iets merkwaardigs voor, waaruit blijkt dat men met het gebruik van oude kaarten voor zichtig moet zijn. Als uitgangspunt voor de ligging van Orizand neemt Conrad de door Christoffel Bernards vervaardigde kaart van het eiland Walcheren „zijnde 00c de naestge- legene Eylanden op hare behcorlycke plaets gestelt ende naer vcrtroude caerten op dese mate gebracht" 13). Ook Orizand werd op deze in de jaren 1641 1643 gemaakte kaart afgebeeld. Conrad nam aan dat deze kaart de toestand van Orizand weergaf van 1642. Bernards echter heeft zeer waarschijnlijk voor Orizand gebruik gemaakt van de bovenge noemde kaart van 1620, want zijn kaart geeft de toestand weer van dit jaar. Deze was voor hem één van de „vertroude caerten" (in 1644 43

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 1950 | | pagina 17