ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 4
plaatst te zijn om de natie tot een bolwerk te
verstrekken, maar in het lidmaatschap der
Kamer slechts eenen trap meenen te zien,
langs welken zij, door het gouvernement laf
hartig te believen, al hooger en hooger kun
nen kruipen, ten einde, voor zichzelven en
hunne familie, een lekker geregt uit de staats-
keuken te bekomen; zoodanig is, met slechts
zeer weinige gunstige uitzonderingen, het ge
drag onzer opgedrongen vertegenwoordigers."
De uitgeefster van de Vlissingsche Courant
kon zich gelukkig prijzen, dat het proces in
hoger beroep met ontslag van rechtsvervol
ging eindigde.
Terwijl het Openbaar Ministerie de pers
voortdurend in het oog hield, bleef het aantal
krantenlezers beperkt door de zogenaamde ze
gelwet, die de dagbladen belastte. Slechts die
drukwerken waren van zegel vrijgesteld, wel
ke een oppervlakte van twee vierkante pal
men niet te boven gingen. Dit gaf aanleiding
tot het verschijnen van lilliputblaadjes, gezet
met een zeer kleine, maar duidelijke letter.
Tot deze krantjes behoorde de Zierikzeesche
Nieuwsbode. Zij bevatte uiteraard korte be
richten, dikwijls geestig en scherp, vaker nog
bijtend sarcastisch:
„Aan het hof van Persiën neemt de armoede hand
over hand toe; 't gruwelt er van bedelaars; er zijn
dagen dat men zou meenen in den Haag te zijn. Keu
len wordt zoo sterk aangebouwd, dat er 10 nieuwe
straten moeten worden gedoopt. In Zierikzee wordt
zoo sterk afgebroken, dat er wel 10 ontstane pleinen
dienden te worden gedoopt.
In Goes zal de justitie door krijgsvolk worden on
dersteund, als het volk te dol wordt van den honger.
In de eilanden Tholen en Zuid-Beveland zullen dra
gonders toezien wie er het zoetste vasten kan. Te
Zierikzee is de nachtwacht talrijk genoeg om daarop
acht te geven. Een burgemeester in Duiveland is uit
zijn hol gekomen, hij heeft voor de armen Nota Bene
twee mudden garst afgezonderd.
Mohemed Ali heeft eindelijk ook een zegelbelasting
ingevoerd. De nieuwsbladen zijn echter vrij, en dat in
de Egyptische duisternis, terwijl zij in het verlichte
Nederland al meer en meer belast worden."
In Januari 1846 werd de zegelwet zodanig
gewijzigd, dat ook voor de kleinste kranten
zegelrecht verschuldigd was. Sindsdien ver
scheen de Zierikzeesche Nieuwsbode, die op
Schouwen veel lezers had, in groter formaat.
De Middelburgsche Courant heeft nooit voor
grondwetswijziging geijverd, maar zij toonde
zich zeer ingenomen, toen die wijziging een
feit werd. Het blad kón trouwens niet anders
dan zich afzijdig houden, want het was een
stadscourant, die het recht van verschijnen
met recognitie betaalde en die bovendien ver
plicht was, publicaties van het stedelijk be
stuur gratis op te nemen. De verhouding was
zelfs zo, dat de burgemeester meer dan eens
wenken gaf omtrent het al dan niet opnemen
van bepaalde nieuwstijdingen en beschouwin
gen.
Dit leidde tot moeilijkheden, toen in 1851
de raadsvergaderingen openbaar werden. De
krant bevatte sindsdien uitvoerige verslagen
van de gemeenteraadszittingen, tot ergernis
van de stedelijke regenten, die tot dusver sub
rosa vergaderd hadden in de geest der oude
vroedschappen. De burgemeester beweerde,
dat de Middelburgsche Courant zich als stads
krant te gedragen had naar de voorschriften
van het gemeentebestuur. Dit hield dan in, dat
zij van de raadsvergaderingen slechts dat
mocht publiceren, wat het bestuur aanstond.
De uitgever daarentegen meende, dat de ban
den tussen krant en gemeentebestuur verbro
ken waren, sinds de gemeentewet het heffen
van recognitiën verbood. Het geharrewar ein
digde pas in 1854, toen het contract tussen
krant en stadsbestuur afliep.
In de jaren na 1840 traden in Nederland
enkele ontwortelde existenties op de voor
grond, lieden van adellijke afkomst als An-
dringa de Kempenaer, Van Bevervoorde en
De Thouars. Markies de Thouars, wegens
dronkenschap en plichtsverzuim uit de mili
taire dienst ontslagen, behoorde tot de weini
gen, die probeerden het volk in politieke ac-
98
