No. 6
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
dit type bergen bevond zich niet altijd een
hut of schaapskooi. De drinkput moest ge
regeld schoongemaakt worden: wij vinden dan
ook, dat 21.8. betaald werd voor het delven
van de „drinckvate op de schorre ofte stelle,
genaemt de Stinckaert", ten zuiden van Arne-
muiden. Ten bewijze dat een stelberg goed
versterkt moest zijn tegen hoge vloeden leert
een andere post voor dezelfde stelle: voor
kramwerk werd 5.5. in rekening gebracht
(1610). Volledigheidshalve noemen wij dan
nog de posten voor het stroodekken en metsel
werk van het huis op de stelle (1611 en 1639).
Dat nochtans stormvloeden grote schade
konden toebrengen bewijst een request van Cele
Fransz. Heerde aan de heren van de Nassause
Domeinraad, waarin wij kunnen zien, dat
Pasen 1606 de schapen „by honderden" ver
dronken. De gorsen van 's-Gravenhoek,
Vliete en Weele (Noord-Beveland) waren „al
bloot. van schaepen, de drinckvaten inne-
gevloyt ende besauten, de dammen ende
werffven stellen) seer bedorven, daerdoor
de gorssen dat jaere XVIc sesse meest sijn
ledich blijven liggen". Dichtte Cats niet:
Maer zijt gy van het volck, die op de
Vlaemse stellen
Of elders aen de zee veel hondert
schapen tellen,
En dat een hooge vloet uw kudden
heeft verschoont,
Seg dan, dit 's Godes gunst, die dient
te zijn geloont.
Merkwaardig is, dat in de jaren zeventig
van de 18de eeuw op drie grote schorgebieden
„hoofdstellen" voorkomen, waaromheen ge
groepeerd verschillende kleine stellen. Op de
schorren van Maire, Rilland en Bat trof men
naast de hoofdstelle aan: Vloeyberg, Nieue-
berg en Schapenberg op Bath. Op de Hoofd
plaat lag een hoofdstelle met diverse schaaps
kooien door dammen verbonden met de West-
Scellen op de schorren van de Colijnsplaat
en Noord-Beveland, 1597.
(Alg. Rijksarchief, Binnenl. kaarten Nr 2802j
en Ooststelle. Over de schorren van Moncado
ten oosten van Axel liep een „schaapsdam",
waarlangs men nog „hoogten" vond. Verder
werden daar kreken genoemd: Stellekille (ook
op de schorren van Maire en Rilland) en
Stelleader. Behalve de al eerder genoemde
stelle „De nieuwe Vate" was er nog een „Oude
Vate" en „De Konijnenberg". De afgebeelde
stellen verschillen sterk van vorm; alleen de
holle stellen of vaten hebben slechts de ring
dijk; het begrip vate dan niet te verwarren
met de dorpsvaten die eveneens verschillend
van vorm zijn.
Afbeeldingen van stellen, waarvan de
oudste vermelding van 1356 dateert, komen
reeds voor op de kaarten die de loop van
Schelde en Honte afbeelden in de tweede helft
van de 15 de eeuw. Op de kaart uitgegeven
door Denucé vinden wij een drietal stellen
niet ver van elkaar. Een op het schor Sint
Joosland, een op een schor in de Zwake op
Zuid-Beveland en een op een schor ten noor-
