ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 3/4
te worden de schade aan gebouwen en de scha
den die wat de landbouwbedrijven betreft,
meer in de particuliere sfeer liggen en die, wil
men er een naam aangeven, als „huisraad-
schade" kunnen worden betiteld.
Alvorens de herstelmaatregelen te bespre
ken, volgt hier allereerst een overzicht van de
hierboven geformuleerde „landbouwschade".
1. De schade aan het productievermogen van
de grond.
Overstroming met zout water strekt zeer ten
nadele van de landbouwproductie en wel om
twee redenen. In de eerste plaats wordt de
grond minder geschikt voor de cultuur van
landbouwgewassen, naarmate het zoutgehalte
van het bodemvocht toeneemt. Niet alleen da
len de opbrengsten, maar ook de gewassen-
keuze wordt in sterke mate beperkt bij een
toenemend zoutgehalte. Zo zijn erwten en bo
nen en in mindere mate ook aardappelen bui
tengewoon gevoelig, terwijl tarwe en bieten
meer verdragen kunnen. Bij hoge zoutgehaltes
kunnen alleen nog maar gerst en lucerne ver
bouwd worden; tenslotte kan het zoutgehalte
zo hoog oplopen, dat practisch gesproken
geen gewas meer kan worden verbouwd. Fruit-
opstanden tenslotte zijn vrij gevoelig voor zou
te gronden.
In de tweede plaats heeft overstroming met
zout water een sterk structuurbedervende in
vloed. Om hieromtrent een goed inzicht te ver
krijgen is kennis van de landbouwscheikunde
noodzakelijk en het zou te ver voeren hierop
nader in te gaan. De gevolgen kunnen vooral
op zware gronden desastreus zijn. De grond
verliest zijn goede structuur, slempt dicht bij
regenval, wordt keihard bij droogte en verliest
zo de kenmerken van een goede landbouw
grond. De ervaringen opgedaan bij Landbouw-
herstel na de inundaties van 1944 en het op dit
gebied uitgevoerde wetenschappelijk onder
zoek hebben geleerd, dat tegen deze kwaal van
het structuurverval een wondermiddel bestaat
in de vorm van gips. Hoeveelheden gips af
hankelijk van de aard van de verzilting en van
de zwaarte van de grond variërend van 410
en meer ton per ha kunnen de grond weer hun
oude structuur teruggeven. Dit structuurher
stel is echter niet een kwestie van korte adem.
Bij de ene grond gaat het vlugger dan bij de
andere en bovendien spelen de weersomstan
digheden hierbij ook een belangrijke rol. Een
schatting te maken van de finantiële gevolgen
hiervan voor de ondernemers in de landbouw
is moeilijk. Om de orde van grootte voor Zee
land als geheel aan te geven, bedraagt dit toch
zeker enkele millioenen guldens.
Naast de directe schade aan de grond is er
zeer belangrijke schade aan die werken, zonder
welke de uitoefening van het landbouwbedrijf
in Zeeland onmogelijk is. Bedoeld worden de
dijken, de gemalen, sluizen, polderwateren,
sloten en wegen. De schade hieraan toege
bracht is zeer aanzienlijk. Deze schade, die aan
de waterschappen is toegebracht, ga ik voorbij
om me te bepalen tot de schade toegebracht
aan de gronden van particulieren. Tengevolge
van het door de dijkgaten in- en uitstromende
water bij eb en vloed treedt geulvorming op
bij de dijkgaten en het uit de gaten afkomstige
zand wordt elders in de polder gedeponeerd.
Sloten worden gevuld met slib en zand of
schuren uit, drainages raken verstopt of wor
den ontzet, zodat de afwatering niet meer naar
behoren functionneert. Bij het droogvallen kan
allerlei op de bouwgrond achter blijven, wat er
niet op thuis hoort. De schade op deze wijze
toegebracht is sterk afhankelijk van de aard
en de duur van de overstroming en de ligging
van de gronden t.o.v. de dijkgaten. Bij een
korte tijd van overstroming en het verst van de
dijkgaten verwijderd zal de schade het geringst
zijn, bij langere duur en dichtbij de dijkgaten
zal de schade groter zijn. Bij de polders, die
een maand na de stormramp zijn drooggeval
len valt de schade aan de cultuurgrond nogal
mee; het is echter te verwachten, dat voor ge
bieden als Schouwen-Duiveland en Kruinin-
gen, waar grote dijkgaten zijn ontstaan en die
voorlopig nog niet droog zullen komen de
schade belangrijk groter zal zijn. Gemiddeld
84
