No. 3
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
Meer dan 3 eeuwen voordien had een land
genoot van deze romancier eveneens een reis
door Holland en met name door Zeeland ge
maakt: de in 1540 overleden historicus en
aanhanger van de beruchte Macchiavelli,
Guicciardini, beroemd om zijn geschiedenis
van het Italiaanse volk. Deze toonde zich
zeer verrast over het hoge peil van cultuur
der Zeeuwen die toenmaals nagenoeg allen,
zowel mannen als vrouwen, Frans en Spaans
spraken en vaak ook nog Italiaans. De Amicis
acht deze mededeling een fabeltje, maar er
kent toch dat in zijn tijd het culturele peil
hoog was, hoger dan dat van de overige pro
vincies van ons land, ja zelfs dan dat van
Frankrijk, Duitsland en België.
Het hoofdstuk waarmee Olanda begint is
aan „Zelanda" gewijd. Aan het einde komt de
Italiaan met een paar kleurrijke anecdotes
voor de dag, „sterke verhalen" die men de
vreemdelingen toen placht op te dissen en
waarvan ook Hugo het nodige te „slikken"
heeft gekregen.
Ten eerste dan is daar de legende van de
sirene die nabij Zierikzee in een groot net
werd opgevist. Als wraak wierp haar echtge
noot, die tevergeefs gesmeekt had haar vrij te
laten, een handvol zand in het water met de
profetie dat dit de haven van de stad zou
doen verzanden, welke voorspelling inder
daad in vervulling is gegaan. Ook sprak men
van de schimmen der afgestorvenen die te
middernacht de vissers kwamen wekken met
het verzoek ze naar Engeland over te zetten.
Verder zou op Schouwen een lijk uit de pool
streken zijn aangespoeld, half mens, half boot,
tevens een mummie met boombast bekleed,
welke men in het stadhuis van Zierikzee nog
kon aanschouwen. En tenslotte vertelt
ook de Italiaanse auteur de wonderbaarlijke
geschiedenis, die voor hem Hugo uit de mond
van een tijdgenoot had opgetekend (Van Maa-
nen), omtrent de man die met paard en wagen
in de moddersloot geraakt, daaruit pas na een
uur gered werd en wiens levensgeesten weer
werden opgewekt nadat de dood reeds was
ingetreden en hij even in het hiernamaals
vertoefd had, waar hij zijn vrouw en kinderen
had weergezien B). Maar de nuchtere Italiaan
stond daar sceptischer tegenover dan de ro
mantische Fransman. Vergeten wij niet dat
Hugo de stichter was der Franse romantiek,
terwijl De Amicis reeds een volgeling ge
noemd moet worden van het Franse natura
lisme, met name van de gematigde vertegen
woordiger daarvan, Alphonse Daudet. (Diens
Petit Chose heeft wellicht peet gestaan bij
Cuore).
Aldus luidden in het kort de indrukken
van hem wiens boek in 1874 uitgekomen en
na 40 jaar in een volkseditie herdrukt werd.
En zou het niet verdienen na nogmaals veertig
jaar aldus opnieuw herdrukt of wel op
nieuw vertaald te worden Zeker niet in de
laatste plaats voor de Zeeuwen, wier land hij
een paradiso nascosto noemde, een verborgen
paradijs, tevens de meest geheimzinnige pro
vincie van Nederland.
B Volgens een recente studie van dc hand van V.
Martini Edmondo de AmicisL'Homme, l'oeuvre, le
témoin d une époque. Tourcoing, 1951) zou de auteur
met Olanda in vergelijking met Espagna een reuzenstap
vooruit gemaakt hebben overeenkomstig de desbetref
fende mededeling van Catanzaro in Vinnette in pen
na. ParisNaples, 1878.
-) Geboren in 1S46 en gestorven in 1908 aan een
hartkwaal. In de zomer van 1S73 maakte hij zijn reis
door Holland alwaar hij zich speciaal in Den Haag
en Amsterdam ophield.
3) Vert.: „Hier in Zeeland zijn, nog meer dan in
de overige provincies van Nederland, de dijken een
kwestie van leven of dood."
„Zeeland is de rijkste provincie der Lage Lan
den."
„Mensen die zich in dat onzichtbare land ophiel
den, met het water onder hun voeten en boven hun
hoofden."
Zie mijn vorig artikel Victor Hugo in Zeeland:
Het Zeeuws Tijdschrift van September 1953).
7) Reeds spoedig na het verschijnen van Olanda ver
scheen er (in 1877) bij Van Santen, te Leiden een
Hollandse vertaling van Lodeisen, met een voorrede
van Dr Jan ten Brink. Een jaar later verscheen de
Franse vertaling van Frederic Bernard te Parijs bij
Hachette.
89
