Zeelands culturele schatkamer
in de Middelburgse Abdij
No.
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
EeN statig herenhuis met bordes en balcon, griekse zuilen ter
weerszijde van de ingang, een rijk versierd familiewapen in de
kroonlijst; lancasters met balletjesfranje voor de ramen, alle gordijnen
Qver de braaf neergelaten tot even boven de eerste ruiten der hoge vensters;
Provinciale Bibliotheek arduinen paaltjes met kettingen als gardes d'honneur op de grens
van straat en stoep, zó was het gebouw van de Provinciale Biblio-
door L.W. de Bree
theek tot op de 17e Mei 1940.
Het is al iets meer dan een kwart eeuw geleden, dat ik voor het
eerst de zware deur van het Middelburgse patriciërshuis openduwde,
om bij Pieters een boek te gaan vragen. Het was De Stoppelaars
studie over Balthasar de Moucheron. Je voelde je als jongen van
zestien, in de uitleenzaal van de Bibliotheek niet erg op je gemak.
Het was nog zo weinige jaren geleden, dat je dag aan dag met een
nijdig klopje tegen de ruit weggestuurd werd van de kettingen, die
ons jongens als schommels dienden. Mogelijk was het ook, omdat er,
althans in mijn oog, altijd geleerde, derhalve nog al deftige en ge
strenge mensen kwamen, die spraken over charters en bronnen en
kritieken, dingen waarvoor ik in mijn onwetendheid diepe eerbied
had.
ZONDAG 26 Mei 1940 stond ik tus
sen de bergen puin in de Langedelft
voor een wankele gevel, waaruit
roetzwarte,, gapende vensters naar voren
sprongen: de Provinciale Bibliotheek. „Hon
derdduizend boeken verbrand, twintigduizend
in de kelder. onder water," zei Pieters.
Nu zitten we tegenover elkaar in een licht
en ruim vertrek boven het oude Infirmato-
rium de ziekenzaal van de Middelburg
se abdij. De Kapittelzaal werd gerestaureerd
met verfijnde smaak en als leeszaal in
gericht, het Infirmatorium werd Uitleen. Op
de bovenverdieping staan de stalen rekken
met boeken, boeken, boeken, zesduizend strek
kende meter.
„De bibliotheek trekt tegenwoordig inder
daad een breder publiek dan vroeger," zo
vangt mijn gastheer aan, wanneer ik hem
mijn jeugdindruk over de bezoekers van vroe
ger verteld heb. „Evenals vroeger is ook nu
een der taken van de bibliotheek het bijeen
brengen en exploiteren van Zeelandica. Daar
naast was onze instelling oudtijds vrijwel uit
sluitend ingesteld op wetenschappelijk bron
nen-onderzoek en daarom maakte een slechts
betrekkelijk kleine kring gebruik van ons be
zit. Ik moet overigens zeggen: een zeer inten
sief gebruik. Voor bronnen-onderzoek biedt
de bibliotheek nog steeds ruimschoots gelegen
heid maar daarnaast hebben we ons toegelegd
op het verzamelen van werken, die voor de
studerende jeugd van belang zijn".
„Onze oude verzameling had een typisch
historische inslag. Van de aanvang af de
instelling dateert van 1859 bezaten we een
aanzienlijke verzameling geschiedkundig bron
nenmateriaal. Uit de begintijd stamde ook een
collectie natuurkundige werken. De physica,
13
