Tien jaar cultureel werk in de Provinciel;
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. i
Bij het tweede lustrum van de Zeeuivse Volksuniversiteit
door Mr P. W. Adriaanse
Tien jaar Z.V.U.
Dinsdag 25 Januari j.l. werd in de Concert- en Gehoorzaal te Middelburg het tienjarig bestaan
gevierd van de Stichting Zeeuwse Volksuniversiteit. Op velerlei wijze kwam tot uitdrukking hoe
zeer deze Stichting zich een plaats in de Zeeuwse gemeenschap heeft verworven. Zo werd namens
het Provinciaal Bestuur en de Zeeuwse Culturele Adviesraad het woord gevoerd door het lid van
Ged. Staten, mr dr A. J. J. M. Mes. De heer Mes belichtte in een korte toespraak de grote waarde
van de Z.V.U. voor Zeeland en stipte daarbij een viertal punten aan 1. de organisatie van cul
turele evenementen eist zulk een omvangrijke arbeid, dat een vaste staf nodig is, zoals door de
Z.V.U. is opgebouwd2. de cultuurspreiding wordt bevorderd, waardoor geheel Zeeland van
dit werk kan profiteren3. de continuiteit is niet afhankelijk van incidentele initiatieven, maar
dank zij de Z.V.U. gewaarborgd; en tenslotte, ook voor de jeugd wordt veel gedaan.'Naast het bouwen
aan een eigen Zeeuws cultuurbezit is er de noodzaak van kennismaking met nationale en internationale
cultuurwaarden. In dit laatste opzicht heeft de Z.V.U. zich een buitengewone verdienste verworven.
De redactie van het „Zeeuws Tijdschrift", dat zich vooral op het eigen cultuurbezit instelt, wenst
de jarige en Zeeland van ganser harte geluk met het tweede lustrum. Mogen wij nog vele
jaren in haar actieve midden vertoeven.
Aan het begin van de jubileum-bijeenkomst sprak de voorzitter van de Z.V.U., mr F. W. Adriaanse,
een herdenkingsrede uit, waarvan wij de tekst grotendeels hiernevens afdrukken.
OP Dinsdag 25 Januari 1955 was het
precies tien jaar geleden, dat een
kleine schare geestdriftige lieden ten
huize van de tegenwoordige hoogleraar aan de
Groningse Universiteit Dr P. J. Bouman, toen
nog leraar aan de R.H.B.S. te Middelburg,
bijeenkwam om de laatste hand te leggen aan
de tekst van de stichtingsakte en van het eer
ste inschrijvingsformulier-met-toelichting, die
samen het officieel ter wereld brengen zouden
betekenen van een nieuw lichaam, dat, als
provinciaal instituut ontworpen, de naam
Zeeuwsche Volksuniversiteit" zou dragen.
Het Centrum en het Noorden van het land
zuchtten nog onder de Duitse bezetting en de
martelingen van de hongerwinter.
Walcheren stond onder water.
Alleen langs het westelijke jaagpad kon
men, mits voorzien van een speciale vergun
ning van het MG, bij ebbe Vlissingen berei
ken.
Het schamele restje van de provinciale
vloot onderhield, onder de druk van talloze
militaire voorrangen, in klein formaat en ge
ringe frequentie varende, de bootdienst over
de Westerschelde.
Middelburg lag voor gewone burgers ge
ïsoleerd van de rest van de wereld met slechts
één gehavende verbinding, langs de weg, met
Brabant en Limburg en de rest van de bevrijde
wereld, terwijl autobanden, benzine en olie
alleen langs wat men eufemistisch zou kunnen
noemen „allerlei omwegen" waren te ver
krijgen.
Alle zalen waren of kapot óf in militair
gebruik óf anderszins buiten de circulatie.
Maar de oprichters bezaten enkele voor
treffelijke relaties.
Zij beschikten over enige ervaring van
vroeger en bovendien over de voor dit soort
van ondernemingen nu eenmaal noodzakelijke
dosis overmoed
Hoe ook het latere verloop der dingen is
geweest het moment bleek voor de start
in elk geval psychologisch juist gekozen en
toen de jonge Stichting in Februari 1945 in
de nog volkomen onttakelde Concert- en Ge
hoorzaal, waarin in die dagen onze Engelse
militaire vrienden zich zo intensief met zaal
hockey plachten bezig te houden, dat de 24-
jarige town-major het verlenen van zijn toe
stemming om de zaal te gebruiken telkens
6
