Ds H. T. F. Wesseldiik TV tijd staat niet stil. De verwerkelijking van
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 3/4
lijke belangstelling voor het gebied van buitenaf. Wij hebben in ons land in vele gevallen ge
zien, dat een bevredigende en op de toekomst ingestelde verkeerstechnische ontsluiting van een
bepaald gebied in korte tijd leidde tot een tevoren nimmer verwachte mate van industri
alisatie.
Wat de arbeidskrachten betreft, Zeeland beschikt over een beperkte bevolking, maar een
bevolking in staat om voortreffelijke krachten te leveren voor de industrie. De burgemeester
van Middelburg heeft dat bij gelegenheid van de jaarvergadering van het Verbond van Neder
landse Werkgevers welsprekend in het licht gesteld. Daarenboven zouden structurele werk
loosheidsproblemen in een gebied als Flakkee gemakkelijk kunnen worden opgelost.
Zeeland zal evenals bijvoorbeeld Friesland en Groningen voorlopig zeker een overwegend
agrarische provincie blijven. Bij industrialisatie zal daarom in de eerste plaats te denken zijn
aan landbouwproductenverwerkende industrieën en aan toeleveringsbedrijven voor de land
bouw. Men kandunkt mij, tot geen andere conclusie komen, dan dat uitvoering van het Del
ta-plan de industriële mogelijkheden ten goede moet komen.
Geestelijke veranderingen.
I J het Delta-plan zal grote veranderingen bren
gen voor Zeeland en de Zuid-Hollandse
eilanden. De niet-stilstaande tijd zal, wanneer het plan tot uitvoering komt, in hoger tempo
zijn eisen stellen aan het aanpassingsvermogen van de bevolking op de eilanden. In welke
mate en in welk tempo, daarvan kan slechts hij een indruk hebben, die kennis genomen heeft
van hetgeen er over het Delta-plan is geschreven.
Het is een vergissing te denken, dat de veranderingen, die zich zullen voltrekken slechts
van technische, economische en materiële aard zullen zijn. En dat ze zich alleen zullen vol
trekken op de terreinen van landbouw, industrie, visserij en handel. Het zal blijken, dat
de gehele mens bij deze veranderingen betrokken is. Vaak zijn persoonlijk leven, vooral zijn
gemeenschapsleven. Ook het kerkelijk en geestelijk leven.
Het vreemdelingenverkeer zal toenemen. De stedelijke samenleving van Holland wordt
dichterbij gebracht door de nieuwe verkeersmogelijkheden. Toenemende industrie zal een men
taliteitsverandering veroorzaken. Het leven zal verzakelijken en een versnelde nivellering zal
optreden. Spanningen zullen ontstaan door de noodzakelijke verdwijning van bepaalde be
drijfsvormen, zoals de visserij. Oude cultuurpatronen en bestaande levensstijl zullen in de
branding geraken.
In dit geheel van maatschappelijke veranderingen, die mens en gemeenschap raken, hebben
de kerken een taak. Niet het minst de Hervormde Kerk, die op de eilanden het meerendeel
van de bevolking omvat. Voor die taak zijn nog lang niet aller ogen geopend. Juist omdat
men de komende veranderingen ziet als louter van technische en economische aard.
Het zal zaak zijn, dat de kerken zich niet scharen aan de kant van degenen, die mokkend
tegen de nieuwigheden achter de tijd aanlopen, noch dat ze deze als een onontkoombaar
lot over zich laten komen. Maar dat ze zich positief instellen ten opzichte van de komende
maatschappelijke veranderingen.
Dat betekent echter, dat zij deze veranderingen met open ogen tegemoet gaan en de maat
regelen treffen, die de nadelen van een maatschappelijke structuurwijziging trachten op te
vangen.
Ik meen, dat dit in de eerste plaats vereist: studie van het Delta-plan en vooral van de
106
