No. 5
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
Toch geeft de Iconographie wel afbeeldin
gen, die er in de verte op lijken. De groep,
genoemd naar Frans Pourbus, die de prins
voorstelt op ongeveer 33-jarige leeftijd, dus
van omstreeks 1566, geeft een afbeelding naar
Abraham de Bruyn, waar de prins inderdaad
is voorgesteld met bijna ditzelfde steile kroes
haar, in halffiguur naar rechts 5). Maar het
overige van de voorstelling wijkt zo van die
van Van Mander af, dat het niet denkbaar is,
dat dit portret de schilder ten dienste heeft
gestaan. Het kuras is veel meer uitgewerkt,
vertoont niet de krul, die loopt van schouder
naar oksel en wat de doorslag geeft, de veld
heersstaf ontbreekt, de stand van armen en
handen wijkt geheel af. Nemen wij bij ons
onderzoek de kleding als uitgangspunt, dan
komen wij bij het bekende portret van 1581
van Henrick Goltzius terecht. Dat heeft Van
Mander zeker gekend. Goltzius was immers
zijn kunstbroeder te Haarlem. Hier ziet men
het harnas met de krul, zij het wat gecompli
ceerder, de veldheersstaf, steunend op de
heup, de pols omsloten door een plooimanchet,
het ontbreken van het Gulden Vlies. Maar
Goltzius doet de andere arm langs het lichaam
hangen, de hand licht steunen op het gevest
van de degen. V an Mander daarentegen
plaatst de hand in de zijde. Het portret van
Goltzius moet in 1581 zeker hebben geleken.
Het vertoont het gelaat van een oudere, door
verdriet en zorgen gekwelde man, niet dat van
een overwinnend veldheer.
Hoe nu? Het is de verzameling van de
Stichting „Atlas van Stolk", die hier uitkomst
heeft gebracht Een ongesigneerde allegori
sche prent vertoont de hertog van Alva, om
geven door Tweedracht en Nijdicheyt, de
Natie in boeien, de Arme Ghemeynte bede
lend aan zijn voet, met veldheersstaf en schaar
om het arme land te knechten, tegenover de
Prins van Oranje, omringd door Eere, Rust
ér naVtrireft cm TCffid
sa ter Ax it!
'oj. jCcr frr wMfrJfm Uibmii
riiri Qk rij QuttK a'c jihsiMfht,
Anonyme prent ter herinnering aan de veldtocht over de Maas, 1568
149
