Godsdienstig-sociale problematiek in de kanaalzone
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 3
Jos van Campen pr.
Op 17 juli 1957 bracht een aantal K.V.P -Kamerleden een werk
bezoek aan Terneuzen. Tijdens dit bezoek sprak de pastoor van deze
parochie, de heer Jos van Campen over de godsdienstig-sociale pro
blematiek in de kanaalzoneZijn inleiding is hierbij afgedrukt.
GODSDIENSTIG-SOCIAAL gespro
ken plaatst de snel gegroeide en nog
steeds groeiende industrialisatie van
de Kanaalzone het katholieke volksdeel wel
voor zeer grote en bijzondere problemen. Af
gezien van enkele grote bedrijven in Ter-
neuzen en een enkele in Sas van Gent zijn de
meeste en zeker de grootste bedrijven in de
Kanaalzone tot stand gekomen uit Belgisch-,
Frans- en Italiaans-, veelal internationaal ini
tiatief. Dat bracht met zich mee, dat naast
vreemde kapitaalsinvestering vele leidingge
vende figuren uit het buitenland zich hier heb
ben gevestigd, die vanzelfsprekend hun levens
gewoonten, hun godsdienstig-sociale opvattin
gen meebrachten, en die waren veelal vreemd
en in strijd met hier gevestigde opvattingen
op godsdienstig-, sociaal- en cultureel gebied.
De liberaliserende tendenzen zijn dan ook in
de eerste helft van deze eeuw bijzonder sterk
geweest, vooral in het zuiden van de streek,
nl. in Sas van Gent, waar de industrialisatie
vanuit het zuiden als verlengstuk van de in
dustrieën in Gent het eerst en het sterkst op
drong. De leidinggevende figuren zijn hier een
rol gaan spelen in het politieke en sociaal-
culturele leven en, hoe prijzenswaardig ook,
zij hebben er een sfeer gebracht, die voor de
normaal katholieke ontplooiing op godsdien-
stig-sociaal gebied niet bevorderlijk was. Het
levendige grensverkeer met België, de met Bel
gische elementen zeer gemêleerde bevolking
bracht overigens niet voldoende kracht op
voor een godsdienstig-sociale ontplooiing van
het leven, wat zeker in deze voor het over
grote gedeelte katholieke gemeenschap nodig
was geweest en toonaangevend had kunnen
zijn voor de gehele streek. In de twee andere
grotere plaatsen van de Kanaalzone, Terneu-
zen en Axel, waren en zijn de katholieken
sterk in de minderheid en hun verhouding tot
andersdenkende medechristenen was niet van
dien aard, dat van een gezamenlijke krachts
inspanning in de sociale opbouw sprake kon
zijn. Los van de industrialisatieproblemen
hadden deze kleine gemeenschappen hun han
den vol aan het veilig stellen van hun eigen
geloofsleven (t.o.v. een sterk opkomende so
cialistische beweging) en aan het afweren van
het kwaad, dat gemengde verkeringen en hu
welijken met zich meebrachten. De andere
plaatsen zijn dorpen. Westdorpe, Zuiddorpe
en Philippine zijn overwegend Katholiek.
Zaamslag en Hoek bijna volledig Protestant.
MIDDEN tussen deze plaatsen in ligt
Sluiskil, waar de twee grootste bedrij
ven van de streek zich hebben geves
tigd, maar waar de samenleving van leidingge
vende en arbeidende mensen eigenlijk nog geen
gemeenschap is kunnen worden. Van het be
gin tot nu toe ligt Sluiskil opgedeeld tussen
drie gemeenten: Terneuzen, Axel en West
dorpe, die geen van drie zich verantwoordelijk
wisten voor een harmonische opbouw en ont
plooiing van deze toch uitermate belangrijke
woonwijk.
Daar komt nog bij, dat de bevolking in zijn
86
