ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 6
alisatie wordt aangewezen. Ik meen reeds te
hebben aangetoond, dat behalve het verkeerde
gebruik van het woord „mechanisme", dat
aan de natuurwetenschappen is ontleend, er
ook geen sprake kan zijn van ontkerstening,
want die veronderstelt, dat er een periode
van kerstening aan is voorafgegaan.
Is hier werkelijk van kerstening sprake ge
weest kerstening in calvinistische geest
dan behoeft men voor geen enkele industrie
bang te zijn, want het z.g. mechanisme treedt
alleen op, wanneer er slechts een lege traditie,
een starre vorm aanwezig was, die gekraakt
wordt door het langs elkander schuren der
cultuurpatronen. En dan blijft er inderdaad
niets over. Mijn conclusie kan dan ook niet
anders luiden dan dat de godsdienstsociolo-
gische gevolgen van het Deltaplan afhankelijk
zijn van de aard van het godsdienstig-kerkelijk
leven van nu.
De recreatie en industrialisatie.
TEN SLOTTE nog iets over de recreatie
in het Deltagebied. De geweldige bevol
kingsconcentraties in de Randstad Hol
land enerzijds en in de Belgische driehoek
Antwerpen-Gent-Brussel en het Duitse Rijn-
Ruhrgebied anderzijds hebben naast veel
ruimtelijke problemen op ander terrein (indu
strievestiging, parkeerproblemen e.d.) ook dat
van de recreatieruimte zeer urgent gemaakt.
Het is daarom begrijpelijk, dat de ontsluiting
van het dunbevolkte Zuid-Westen de plano
logen op een idee heeft gebracht.
In dit uitgestrekte en gevarieerde landschap
liggen talloze mogelijkheden, vooral wanneer
de dammen het zoute water en de getijstromen
zullen keren. De vakantieganger kan hier ge
nieten van de brede stranden langs de kust
en bij minder gunstig weer van oude stadjes
en steden als Veere en Middelburg, die zeer
karakteristiek zijn. Voorts van de watersport,
die een grote toekomst wordt voorspeld in
dit gebied, en van alle genoegens, die hier ge
woonlijk mee annex zijn: terrasjes, restau
rants, dancings, vakantieoorden en kampeer-
gelegenheden. De P.P.D. Zuid-Holland heeft
in haar visieplan „Randstad en Delta" uit
eengezet, dat als watersportcentrum van het
Zuid-Westen de Grevelingen, (tussen Goeree
Overflakkee en Schouwen-Duiveland) het
meest geschikt is. Tussen de dam van Oud
dorp naar Renesse en een secundaire dito van
de bocht van St. Jacob naar Bruinisse zal dan
het Grevelingenpark verrijzen, dat U zich
moet voorstellen als een mengeling van Loos-
drecht en het Amsterdamse Bos, maar dan op
veel grotere schaal. Wanneer men de water
stand daar 50 centimeter kan laten zakken
dan komen de Hompelvoet en de Kabeljauw
plaat zover boven water uit, dat er bosstroken
op kunnen worden geplant, gazons aangelegd,
wandel- en rijwielpaden geprojecteerd en alle
verdere accommodatie, terwijl ook langs de
Goereese kust slikken droog konten te liggen,
die volgens het oordeel van deskundigen zeer
geschikt zijn voor het aanleggen van bollen
velden (natuurlijk niet eerder dan nadat de
ontzilting een feit is geworden). Vooral voor
buitenlanders is dit laatste zeer attractief, zo
als moge blijken uit het feit, dat b.v. in 1955
1 miljoen bewoners van onze nabuurlanden
een bezoek brachten aan onze huidige bollen
streek. Het Haringvliet kan voor massale re
creatie minder goed worden gebruikt, omdat
ten eerste de verbinding met de zee niet ge
durende het gehele jaar volledig kan worden
afgesloten, omdat bij ijsvorming er toch ergens
een afvoer naar zee moet zijn 4) en vervolgens
omdat ter hoogte van Tiengemeten een haven
bekken is geprojecteerd met bijbehorende
woongebieden, dat, bij onmogelijkheid van
verdere uitbreiding van het Rotterdamse ha
vengebied, als een pendant hiervan aan een
andere Rijnmond zou moeten verrijzen. Het
Grevelingenpark zal een oppervlakte van
12.000 ha beslaan, waarvan 6500 ha water en
5500 ha slikgronden en zandplaten en zal
twee maal zoveel vakantiegangers kunnen her
bergen als Terschelling het in 1955 deed.
Sociologisch is het zeer belangrijk, dat dit
„nationale" recreatiecentrum zal ontstaan aan
de periferie van twee eilanden, die van het
gehele Deltagebied uitgerekend de meest ge-
182
