No. 1
ZEEUWS TIJDSCHRIFT
meer benzine, olie, banden en reserve-onder
delen nodig. Generaal Eisenhower zegt over
de toestand in september 1944:
„Langs het gehele front begon de ontoereikend
heid van onze verbindingslijnen ons steeds meer in
onze bewegingen te belemmeren. De bevoorradings
diensten hadden heldhaftige en doeltreffende po
gingen gedaan de gang er zo lang mogelijk in te
houden. Zij troffen regelingen voor het transport
per vrachtauto door de grote Franse verkeerswegen
over te nemen en deze voor het merendeel te ge
bruiken voor éénrichtingsverkeer. Op deze wegen,
de „Red-Ball-Highways" genaamd, snelden de
auto's onafgebroken voort; elk voertuig reed ten
minste twintig uur per dag. Hulpchauffeurs werden
uit elke eenheid, die hen kon missen, bijeenge
schraapt, terwijl de auto's alleen stilhielden voor
laden, lossen en onderhoud. Het spoorweggenie-
personeel werkte dag en nacht om de vernielde
bruggen en rails te herstellen en het rollend ma
terieel weer in bruikbare staat te brengen. Benzine
en ruwe olie werden door een flexibele pijpleiding
onder het Kanaal aangevoerd en van het strand
door op de grond gelegen pijpleidingen gepompt
naar de vooruitgeschoven grote benzinestations.
Luchtvaartgenietroepen legden vliegvelden aan
met verbluffende snelheid en overal werden een
moreel en een toewijding getoond, die de verge
lijking met die van elke gevechtsgroep aan het
front konden doorstaan."
U voelt dus wel, dat de knijper op de staart
zat. Dat blijkt evenzeer als wordt bedacht,
dat men als aanvoerhavens alleen beschikte
over de kunstmatige haven bij Aromanches
aan het Normandische strand (een subtiel be
zit, vooral als de winterstormen zouden los
barsten) en sedert 15 juli over Cherbourg.
Hitler had het wel zeer goed ingezien, dat hij
alle Atlantische havens bezet liet en de „ves
ting-commandanten" van deze objecten op
droeg de havens tot de laatste man te ver
dedigen. De geallieerden lieten de geïsoleerde
Duitse bezettingen van Bordeaux, la Rochelle,
Lorient, Saint-Nazaire en Duinkerken door
observatiekorpsen insluiten en wisten na veel
strijd de volgende havens in handen te krijgen:
a. Brest, half september, doch zó vernield,
dat men niet eens aan het herstellen is
begonnen;
b. Le Havre (12 september), Boulogne (22
september), Calais (1 oktober) en Oostende
(9 september), alle zwaar beschadigd en
pas half oktober in beperkte mate bruik
baar;
c. Le Tréport en Dieppebeide zonder strijd
op 1 september bezet. Te Dieppe kon men
eind september 6000 tot 17.000 ton per
dag aanvoeren, wat een druppel op een
gloeiende plaat betekende.
Ik heb de voorafgaande omstandigheden
iets uitvoeriger in herinnering gebracht, omdat
zij een duidelijke indruk geven van de be
tekenis van Antwerpen als aanvoerhaven voor
de Noordelijke legers. Het lag dan ook voor
de hand om na 4 september, toen Antwerpen
werd bezet, zo snel mogelijk de Schelde te
openen en Eisenhower wilde dit dan ook. Men
zou zo zeggen, over de realiteit van deze
levenseis viel niet te discussiëren. Maar dan
rekent U toch buiten Montgomery, want deze
heeft, nadat Eisenhower op 1 september 1944
het opperbevel in Frankrijk persoonlijk in
handen had genomen, aanhoudend en tot ver
velens toe (men leze zijn langzamerhand be
rucht geworden en sterk bekritiseerde Mé
moires) geprobeerd met negatie van de be
tekenis van Antwerpen door te zetten, dat
men een aanval zou doen op het hart van
Duitsland ten noorden van het Roergebied
en met omsingeling van dit gebied. Op de rest
van het front zou men dan een zuiver ver
dedigende houding moeten aannemen.
Het is ons onbegrijpelijk (en we zijn in het
goede gezelschap van Eisenhower en Bradley),
hoe de Britse veldmaarschalk dit plan dacht
te verwezenlijken zonder eerst Antwerpen te
openen. Jammer genoeg heeft hij toch nog van
Eisenhower gedaan weten te krijgen, dat de
onderneming tegen Arnhem prioriteit kreeg
boven de opening van de Schelde. Die hele
Arnhemse operatie hebben wij steeds niet an
ders kunnen zien dan als een enorme „gok"
gebaseerd op een veel te optimistische opvat
ting van Montgomery. Thans geeft deze in
zijn Mémoires eindelijk toe, dat hij nogal licht
vaardig heeft gehandeld. Het zijn niet alleen
de Britse parachutisten, die daarbij te Arnhem
de tol hebben betaald, ook de Canadezen heb
ben bij de uitgestelde strijd om de Schelde
5
